"Indiana Jones" z bielańskiej uczelni znalazł starożytną świątynię

Podczas gdy w kinach można już oglądać zwiastuny piątej części przygód Indiany Jonesa z Harrisonem Fordem w roli głównej, "nasz Indiana Jones odkrywa starożytną świątynię w Chorwacji". Takim żartobliwym tytułem Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego opatrzył relację z badań w chorwackiej Dalmacji, która w czasach antycznych była ważną prowincją Cesarstwa Rzymskiego.

Polscy archeolodzy w Chorwacji

"Maleńką wioskę Danilo dzieli zaledwie 15 kilometrów od nadmorskiego kurortu Šibenik. UKSW chwali się sprzętem. "Jedyna taka drukarka 3D na wschód od Łaby"
Centrum Cyfrowej Nauki i Technologii UKSW wzbogaciło się o urządzenie do trójwymiarowego druku z metalu. To tu w latach pięćdziesiątych ubiegłego wieku, podczas budowy wodociągu, odkryto inskrypcje z I-II w n.e. Wykopaliska skupione we wschodniej części wioski, wokół współczesnego cmentarza i XVIII-wiecznego kościoła św. Daniela, odsłoniły setki takich inskrypcji. Badacze chorwaccy natrafili wśród nich na wzmiankę o zaginionym mieście Ridit, założonym przez zromanizowane plemię Riditów" - informuje UKSW.

W kolejnych latach archeolodzy znaleźli średniowieczny cmentarz, który założono w ruinach budowli z czasów Cesarstwa Rzymskiego.

- Od początku frapujące było to, że w murach kamiennych otaczających średniowieczne groby odkryto wtórnie użyte fragmenty dekoracji architektonicznej i dużą kolumnę, które stanowiły wystrój niezlokalizowanej dotąd rzymskiej świątyni - mówi kierownik badań ze strony polskiej dr hab. Fabian Welc z Instytutu Archeologii UKSW. - Sama wielkość tych elementów wskazywała, że gdzieś w pobliżu cmentarza musiał znajdować się monumentalny budynek, który wchodził w skład zespołu budowli okalających forum dawnego miasta, po łacinie "municipium Riditarum".

Starożytna świątynia w Dalmacji

Na trop starożytnej świątyni zespół dr hab. Welca natrafił we wrześniu. Okazało się, że pod kościołem św. Daniela i wokół niego znajdują się pozostałości budowli o masywnych murach, prostokątnym zarysie z widocznym obramowaniem wejścia mającym formę kolumnady.

- Znam tu każde drzewo figowe, przeszukiwałem teren metr po metrze, bezskutecznie wypatrując ruin forum i świątyni - opowiada archeolog. - Pamiętam dokładnie, był to ostatni dzień września i ostatni dzień naszych prac, kiedy raz jeszcze znaleźliśmy się na usytuowanym koło kościoła św. Daniela średniowiecznym cmentarzu. I nagle ujrzeliśmy na ekranie georadaru bardzo wyraźny obraz wskazujący na obecność, częściowo pod istniejącym kościołem, monumentalnego założenia architektonicznego. Wydaje się, że mieszkańcy Danilo zapewne już od czasów średniowiecznych musieli wiedzieć o istnieniu starożytnej świątyni. Traktując ją jako źródło budulca, systematycznie dokonywali jej rozbiórki, korzystając z elementów do budowy sarkofagów, płyt nagrobnych czy pras do tłoczenia oliwy, na co wskazują pozostałości tej budowli rozwleczone na obszarze dawnego średniowiecznego cmentarza - dodaje.

Odkrycie rzuca zupełnie nowe światło na historię Riditu i pozwala zlokalizować forum: centralne miejsce w każdym mieście starożytnych Rzymian. Wiemy już, że XVIII-wieczny kościół św. Daniela został zbudowany na fundamentach wcześniejszego, małego kościoła. Jak wynika z najnowszych badań, pod nią znajduje się jeszcze starsza, rzymska świątynia.

REKLAMA

Archeologiczna zagadka z Chorwacji

Wiele pytań nadal pozostaje bez odpowiedzi. Jakiemu bóstwu poświęcona była starożytna świątynia? Czy została przekształcona w kościół, co często miało miejsce po przyjęciu chrześcijaństwa przez Rzymian? Czy uda się wydobyć elementy świątyni na światło dzienne, by w przyszłości udostępnić je turystom zwiedzającym Dalmację? Chorwackie władze już planują urządzenie w Danilo parku archeologicznego.

(jok)