Po trosze przewodnik, po trosze inwentarz...

O tym, jak powstawała, mówiono 27 marca na uro-czystej promocji pozycji w ratuszu Targówka, dla której tłem była ciekawa wystawa malarsko-fotogra-ficzna rzeźby nagrobnej, a fragmenty książki pięknie czytał Mirosław Konarowski.

Na promocji często padało nazwisko Ryszarda Szołwińskiego, pomysłodawcy i inicjatora stworzenia monografii cmentarza Bródnowskiego, znawcy i mi-łośnika historii Pragi i Bródna z pasją opowiadającego o praskich cmentarzach Bródnowskim, Żydowskim i Cholerycznym, a także działacza Koła Przyjaciół Bródna z czasem przekształconego w Oddział Bródno Towarzystwa Przyjaciół Warszawy.

Wzruszona, obecna jego prezes Regina Głuchow-ska przypomniała, jak rodzącą się inicjatywę przer-wała w 2003 roku nagła śmierć Ryszarda Szołwińskiego. Jednak koledzy z Koła postanowili mimo wszystko sprawę kontynuować.

Przemierzali, a zwłaszcza Czesław Czerkawski, cmentarz wzdłuż i wszerz, i wy-bierali groby do publikacji. Marzyli, by pozycja ukazała się na 120-lecie istnienia cmentarza. Lecz mimo ogromnego zaangażowania i wkładu pracy nie udało się rozpocząć prac nad przygotowaniem wydawnictwa.

W 2004 roku Oddział Bródno nawiązuje współpracę z Biblioteką Publiczną w Dzielnicy Targówek. Cel: doprowadzenie do wydania książki. Kolejne trzy lata to, jak relacjonowała Danuta Trzaska - dyrektorka Biblioteki - intensywna praca nad przygotowaniem materiału do wydania i druku książki. Było to nie tylko grzebanie w archiwach, studiowanie materiału przekazanego z Oddziału Bródno i płyt nagrob-nych, ale także żywe relacje rodzin i bliskich tu pogrzebanych.

Co w efekcie tych prac powstało? "... Po trosze przewodnik, po trosze inwen-tarz..."*. Przewodnik, bo opisuje historię i obyczaj cmentarny, okraszony ciekawos-tkami na przestrzeni 120 lat istnienia nekropolii - a inwentarz, bo publikacja jest "... swoistym pomnikiem naszej pamięci o pochowanych..."*, tzn. znaczna jej część zawiera "Księgę Pamiątkową" wymieniającą 6 tys. z 1,4 mln pochowanych, upo-rządkowaną według klucza topograficznego.

"... Praca zespołu spisującego z natury cmentarne nagrobki ujawniła wyraziste preferencje kilku pokoleń chowających zmarłych po II wojnie światowej. Walka zbrojna, a przede wszystkim uczestnictwo w Powstaniu Warszawskim..."*. Głównie pod takim kątem nazwiska i osoby do księgi pamiątkowej wybierano. Książka nie ma więc charakteru monografii, ani albumu, co u niektórych czytelników może budzić wyraźny niedosyt. Kształt wydawnictwa determinowały również fundusze.

Jej twórcy, pełni satysfakcji, że udało im się zwieńczyć dzieło, twierdzą że ma-teriału mają jeszcze bardzo dużo i nie mniej zapału do pracy. Marzą im się kolejne wydania. I kto wie, czy do nich nie dojdzie, bo jak pokazali przy pracy nad "Cmen-tarzem Bródnowskim" samozaparcia, pracowitości i uporu im nie brak.

Dodajmy, że prezentowane wydawnictwo zawiera plan cmentarza i wzbogaco-ne jest o płytkę CD.

Osoby zainteresowane kupnem monografii proszone są o kontakt z Biblioteką Publiczną przy ul. Św. Wincentego 65, tel. 022 814-24-07.

TO

* wszelkie cytaty pochodzą z książki "Cmentarz Bródnowski" wydanej przez Bibliotekę Publiczną w Dzielnicy Targówek m.st. Warszawy.