Sześć dworców w Legionowie. Burzliwa historia miasta

Oddany niedawno do użytku dworzec w Legionowie zastąpił wstydliwy barak. Ale ten wcale nie służył za namiastkę "dworca" od zawsze. Choć młodszym mogłoby się tak wydawać, bo kontener postawiony w latach 80. jako prowizorka, okazał się - jak to z polskimi prowizorkami często bywa - wyjątkowo trwały. Wcześniej stał w tym miejscu charakterystyczny zielony drewniany budynek z krzywą, trzeszczącą podłogą. W jedynym ciasnym pomieszczeniu była kasa biletowa (jak wiadomo, w dzisiejszym "wypasionym" dworcu jej nie ma), wisiał wielki rozkład jazdy (dzisiaj mam niedziałające elektroniczne wyświetlacze), stały ławki służące jako poczekalnia. W dwóch okienkach, z których czynne było najczęściej tylko jedno, kupowało się kartonikowe bilety z charakterystyczną "dziurką". Kiedy budynek był już w tak złym stanie, że groził zawaleniem, poszedł do rozbiórki, a w jego miejscu "chwilowo" - czyli na jakieś 30 lat - stanął ów wspomniany na wstępie kontener. Władze zamierzały dworzec budować, ale plany ciągle odkładano, zresztą nie było to wcale pierwsze zastępstwo na przysłowiową "chwilkę", bo w swojej historii nasze miasto przeżyło trzy budynki dworcowe i kilka prowizorycznych.

Mała, senna stacja

Pierwszy dworzec stanął w dzisiejszym Legionowie w 1877 roku. Wtedy stacja nazywała się jeszcze Jabłonna i zatrzymywały się na niej pociągi Kolei Nadwiślańskiej wiodącej z Kowla (na obecnej Ukrainie) do Mławy. Budynek stacyjny był niewielki jednopiętrowy, drewniany z charakterystycznymi zdobieniami w stylu wiejskim. Obok stała wieża ciśnień oraz parterowy budynek pomocniczy (rozebrany w 1998 roku). Przez pierwsze piętnaście lat malutki dworzec zdawał egzamin znakomicie. Stacja była mała, senna obsługiwała głównie letników przyjeżdżających do Jabłonny i na letnisko Gucin.

Legionowo i Legionówek

Gdy w 1892 roku na terenie dzisiejszego Legionowa zlokalizowany został duży carski garnizon z trzytysięczną załogą, na stacji zaczął się prawdziwy ruch, tym bardziej że zbudowana została także trasa do Zegrza. Budyneczek dworcowy pękał w szwach, ale przetrwał aż do 1915 roku, kiedy to wycofujące się oddziały rosyjskie go spaliły. Rok później Niemcy oddali do użytku prowizoryczny budynek, który przetrwał następne dwadzieścia lat. Mieściły się w nim biura zawiadowcy stacji, dyżurnego ruchu oraz bufet. Za poczekalnię służył zaś osobowy wagon kolejowy. Stacja jednak cały czas nosiła nazwę Jabłonna, dopiero w 1934 roku została zmieniona na Legionowo. Niebawem powstały też dwie kolejne stacje w naszym mieście: Przystanek Legionowo i Legionówek (dziś Legionowo Piaski).

Nowoczesność wysadzona w powietrze

Ruch kolejowy w mieście stale rósł, więc staraniem władz w końcu lat 30. zbudowany został nowy dworzec - jeden z nowocześniejszych w ówczesnej Polsce. Został wzniesiony w duchu architektury funkcjonalizmu. Wyróżniały go geometryczne bryły, klinkierowe okładziny, centralne ogrzewanie. W budynku mieściła się restauracja i kiosk "Polskiego Towarzystwa Księgarni Kolejowych" Ruch, w którym można było kupić pocztówki z widokami Legionowa. Natomiast jego otocznie oświetlały prawdziwie wielkomiejskie latarnie, tak zwane "pastorałki".

Podczas wojny w gmachu dworca działała restauracja Alfonsa Grajnerta, która jako jedna z nielicznych w Legionowie posiadała własny telefon. W październiku 1944 roku wycofujący się żołnierze niemieccy wysadzili dworzec w powietrze.

Po wojnie, pod koniec lat 40. kolej postawiła trzeci w historii Legionowa budynek dworcowy - ów zielony standardowy drewniaczek, który pamiętam z dzieciństwa. No a teraz mamy najnowszy dworzec. Tyle że zamiast restauracji jest biblioteka, a tego, co powinno być na dworcu, nie ma. Ale jest wreszcie i miejmy nadzieję, że nikt go nie spali, ani nie wysadzi w powietrze jak to z poprzednimi naszymi dworcami bywało.

(wk)