Wycieczki wokół Legionowa: turystyczny szlak śladem historii

Do dyspozycji przygotowanych jest 140 km szlaku turystycznego dla piechurów i rowerzystów, 78 miejsc pamięci narodowej, 50 tablic opisujących najważniejsze miejsca i wydarzenia związane z walką o niepodległość i 80 tablic kierunkowych uzupełniających standardowe znakowanie. Na terenie powiatu legionowskiego szlak został podzielony na trzy trasy: czarną, czerwoną i zieloną. Każda z nich składa się z kilkunastokilometrowych odcinków, które można pokonywać w wybranym przez siebie tempie, a nawet podzielić je na poszczególne dni.

Jabłonowski szlak

Zachęcamy do przebycia 60-kilometrowego szlaku czarnego, który jest najbogatszy w miejsca pamięci narodowej, ale również atrakcyjny dla miłośników przyrody. Podążając nim odwiedzimy 35 punktów związanych z walką Polaków o niepodległość, a także miejsca bezpośrednio przylegające do rezerwatów przyrody. Co ważne, trasa przystosowana jest dla rowerzystów.

Ruszamy zatem ze stacji PKP Legionowo Przystanek. Idąc wzdłuż torów na zachód docieramy do miejsca, gdzie legionowscy i chotomowscy powstańcy 1 sierpnia 1944 r. wykoleili niemiecki pociąg. Wokół składu 3 sierpnia rozegrała się bitwa, w której hitlerowcy ponieśli straty. Zginął również polski dowódca - por. Stefan Krasiński "Kacper". Podążając dalej docieramy do Chotomowa, w którym zwiedzamy jeden z najbardziej malowniczych cmentarzy w powiecie legionowskim i neogotycki kościół z 1863 r. Dalej kierujemy się na zachód. Trasą wśród Lasów Chotomowskich docieramy do pasma wydm Gór Chotomowskich, na których 28 lutego 1943 r. w do dziś niewyjaśnionych okolicznościach zamordowanych zostało czterech żołnierzy AK. Ich ofiarę upamiętnia żelazny krzyż osadzony na biało-czerwonej szachownicy. Następnie kręta trasa prowadzi wśród bogatego drzewostanu z bujnym runem. Docieramy do wydmy zwanej Górą Konwaliową i tu szóstym punktem czarnego szlaku jest pomnik upamiętniający Polaków rozstrzelanych w Lasach Chotomowskich. Dalej docieramy na obrzeża rezerwatu Jabłonna, by dojść do Jabłonny. Jej zwiedzanie zaczynamy od wizyty na cmentarzu, na którym złożono szczątki majora Leona Ulatowskiego, odznaczonego Krzyżem Virtuti Militari za udział w bitwie pod Kościuchnówką (1916 r.). Tutaj pochowani są też żołnierze września 1939 r. i zabici podczas transportu konspiracyjnej broni żołnierze Armii Krajowej: Mieczysław Stępnowski "Alfa" i Stanisław Felicki "Skiba". Potem kierujemy się w stronę Wisły. Na wale przeciwpowodziowym odnajdujemy dobrze zachowane niemieckie stanowisko karabinu maszynowego, a następnie idąc wzdłuż rzeki wałem docieramy do imponującego zespołu pałacowo-parkowego z XVIII w. Znaki czarne prowadzą nas główną ul. Modlińską na wschód, do zabytkowego, pochodzącego z XIX w. budynku poczty. Następnie ponownie wracamy nad Wisłę, gdzie możemy obejrzeć miejsce przeprawy żołnierzy AK na drugi brzeg.

Malowniczy Bukowiec i łąki nieporęckie

Kierujemy się do lasów legionowskich. Szlak prowadzi nas wśród mogił nieznanych ofiar hitlerowskiego terroru. Docieramy do miejsca, gdzie w okresie wojny stała gajówka Bukowiec, będąca w dniach powstania warszawskiego punktem koncentracji żołnierzy AK. Opuszczając Bukowiec kierujemy się wzdłuż torów kolejowych w stronę stacji PKP Legionowo, a następnie podążamy ku lasom nieporęckim docierając do pomnika postawionego w miejscu, w którym w okresie powstania warszawskiego Niemcy rozstrzelali grupę Polaków. Docieramy na nieporęcki cmentarz. A następnie z placu Wolności w Nieporęcie kierujemy się w stronę Kanału Królewskiego. Przekraczamy go i idziemy wzdłuż jego linii brzegowej w stroną malowniczych łąk. Na jednej z nich, w czasie okupacji było zorganizowane zrzutowisko broni. Przyjmowało ono nie tylko uzbrojenie, ale również alianckich skoczków spadochronowych. Idąc dalej na południe docieramy do Stanisławowa Pierwszego, gdzie do dziś miejscowej ludności służą, wykorzystywane na froncie zachodnim, położone tuż po II wojnie światowej na rzece Czarna, mosty Baileya. Przez Izabelin trafiamy do Kątów Węgierskich. Tutaj znajdujemy mogiłę nieznanego żołnierza - według przekazów ustnych jest to grób pochodzący z września 1939 r. Następnie szlak czarny łączy się z ulicą Strużańską, by po ponownym przekroczeniu Kanału Królewskiego zaprowadzić nas do miejsca, w którym ostatnią walkę stoczyli żołnierze AK "Alfa" i "Skiba". Wędrówkę kończymy idąc skrajem rezerwatu Puszcza Słupecka, który jest ostoją wielu zagrożonych gatunków, m.in. wawrzynka wilczełyko i żmii zygzakowatej. Oznakowanie prowadzi nas do ostatniego punktu - mogiły rozstrzelanego najprawdopodobniej przez Służbę Bezpieczeństwa - polskiego oficera.

REKLAMA

Szlak czerwony i zielony

Szlak czerwony startuje z Wierzbicy (koło Serocka), a jego meta jest na pętli ZTM w Komornicy (przy zaporze w Dębem). Najciekawsze punkty na trasie to: upamiętniająca powstanie styczniowe kapliczka z 1863 r., wały napoleońskiej twierdzy i najstarszy powiatowy zabytek, czyli XVI-wieczny kościół w Serocku oraz fort Dębe. Szlak zielony startuje zaś obok przystanku PKS Suchocin (pod Nowym Dworem Maz.), meta w Zamostkach Wólczyńskich (z możliwością przedłużenia do Zielonki). Najciekawsze punkty na trasie to: umocnienia zewnętrznego pierścienia twierdzy Modlin w Janówku, fortyfikacje w Beniaminowie, pole bitwy z 1831 r. pod Nieporętem, pole bitwy z sierpnia 1920 r. pod Wólką Radzymińską, pomnik upamiętniający śmierć załogi polskiego bombowca PZL "Łoś" w 1939 r., pamiątka po lotnisku polowym w Poniatowie, z którego startowały do nierównej walki z niemieckimi bombowcami polskie myśliwce, a także malowniczy cmentarz wojskowy w Wieliszewie, gdzie spoczywa 300 żołnierzy broniących przed hitlerowskim najazdem linii Narwi. Dokładny przebieg i opis atrakcji historycznych oraz przyrodniczych, które na Was czekają na szlakach, można poznać na stronie internetowej www.szlak.powiat-legionowski.pl.

(DB)