Jak zaczyna się rak? Prof. Hać: tak wygląda początek, zawsze

Choroba nowotworowa rozpoczyna się w momencie, kiedy w organizmie jedna z komórek przestaje działać zgodnie z zasadami. Jak wyjaśnia na łamach Medonetu prof. Hać, do takich spontanicznych incydentów dochodzi wielokrotnie każdego dnia, jednak na straży porządku stoi nasz układ odpornościowy, który zazwyczaj je eliminuje. By jednak powstał rak, muszą zostać spełnione trzy warunki: komórka traci swoje wyspecjalizowane funkcje, przestaje przestrzegać zasad funkcjonowania organizmu, a do tego układ odpornościowy nie potrafi jej zneutralizować.

- Bywa, że przyczyną "buntu" są wirusy, które ingerują w genotyp komórki, zmuszając ją do zmiany w nowotworową - podkreśla chirurg. Przykładem może być wirus HPV, który związany jest m.in. z rakiem szyjki macicy.

Naruszenie naturalnego porządku

Zdrowe komórki w organizmie człowieka podlegają zaprogramowanej śmierci, tzw. apoptozie, co pozwala na ich regenerację i wymianę. - Tymczasem komórka "potworek" przestaje pełnić swoją funkcję, nie respektuje zasad organizacji tkanek - opisuje prof. Hać.

Problemy pojawiają się na skutek błędu w "oprogramowaniu" komórki spowodowanego np. uszkodzeniem DNA. Takie komórki zaczynają się mnożyć, choć nie dojrzewają do postaci zdrowych komórek właściwego organu. Jeśli ta zmieniona, nieposłuszna komórka przeżywa, rośnie ryzyko powstania nowotworu. Układ immunologiczny może ją wyeliminować, jednak sytuacja komplikuje się w przypadku jego osłabienia, co może być skutkiem niewłaściwego trybu życia, starzenia się, czy niedoborów snu i witamin. - Wówczas spełniony zostaje trzeci warunek konieczny do rozwoju raka - zaznacza w rozmowie z Medonetem profesor.

Rozrastająca się kolonia

Jak podkreśla prof. Hać, w momencie, kiedy "buntownicza" komórka przeżyje, zaczynają się poważne problemy. Zmienione komórki dzielą się w sposób niekontrolowany, tworząc kolonię, która niszczy zdrowe tkanki narządu. Przykładem są guzy lite, ale nowotwory mogą też przyjąć inną postać, np. nowotworów krwi, gdzie patologiczne komórki trafiają do krwioobiegu.

Ryzyko zachorowania na nowotwory w dużej mierze zależy od naszych działań i środowiska, w którym żyjemy. - To, co jemy, czym oddychamy, a nawet w jaki sposób ogrzewamy domy, ma bezpośredni wpływ na zdrowie - tłumaczy prof. Hać. Nieprawidłowa dieta, używki, jak alkohol czy papierosy, i brak ochrony przed promieniowaniem słonecznym są tylko niektórymi czynnikami, które przyczyniają się do ryzyka powstania nowotworu. Niezwykle istotna jest też genetyka, choć nie wszystkie mutacje prowadzące do raka są nauce już znane.

- Czynniki ryzyka się sumują - ostrzega ekspert. - Nie wystarczy ograniczyć jeden nawyk. To wszystkie te elementy, razem wzięte, zwiększają prawdopodobieństwo rozwoju choroby.

Czy rak może stać się chorobą przewlekłą?

Medycyna czyni postępy w leczeniu nowotworów, a w niektórych przypadkach choroba może być traktowana jak przewlekłe schorzenie. Prof. Hać przytacza przykład pacjentów z chorobą wieńcową: przy odpowiedniej farmakoterapii i procedurach medycznych można znacząco wydłużyć życie chorego, mimo że serce nadal pozostaje uszkodzone. Podobnie jest w przypadku raka - mówi chirurg.

- Obecnie jesteśmy w stanie kontrolować niektóre nowotwory przez dekady. Tak jest w przypadku raka piersi, jelita grubego czy niektórych nowotworów tarczycy. Choroba nie rozprzestrzenia się, choć komórki rakowe wciąż są obecne w organizmie.

Prof. Stanisław Hać na co dzień pracuje w Klinice Chirurgii Onkologicznej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, gdzie zajmuje się leczeniem nowotworów oraz przeszczepami. Jak zaznacza, świadomość społeczna dotycząca czynników ryzyka oraz dostęp do nowoczesnych terapii pozwolą w przyszłości lepiej radzić sobie z "buntem komórek".

Źródło: www.medonet.pl