Legionowski dworzec 1941 r.

Parterowy dworzec wyróżniały prosta geometryczna bryła i klinkierowe okładziny ścian. Był doskonale wkomponowany w przestrzeń nowo powstającego miasteczka. W budynku mieściła się duża poczekalnia, restauracja i kiosk Polskiego Towarzyst-wa Księgarni Kolejowych "Ruch", w którym można było kupić pocztówki z widokami Legionowa i okolic. Budynek został wyposażony w system centralnego ogrzewania, natomiast jego otoczenie oświetlały prawdziwie wielkomiejskie latarnie elektryczne "pastorałki" - takie jak w Warszawie.

Po wybuchu II wojny światowej dworzec nadal służył mieszkańcom oraz nie-mieckim żołnierzom stacjonującym w legionowskich koszarach. W jego gmachu działała wówczas restauracja Alfonsa Grajnerta, która jako jedna z nielicznych w Legionowie posiadała własny telefon (nr 33). W październiku 1944 roku Niemcy, wycofując się wraz z frontem, wysadzili dworzec w powietrze. Dziś jego dawną obecność przypominają jedynie dwie zatoki, przy których mieści się postój taksó-wek i przystanek PKS. Z asfaltu wystają też dwie studzienki kanalizacyjne z żeliw-nymi pokrywami z napisem "Herzfeld & Victorius S.A.". Ta słynna grudziądzka fir-ma, obok fabryki w Białogonie, była w latach 30. jednym z największych producen-tów armatury ulicznej i kanalizacyjnej.

Dworzec istniał tylko sześć lat. Do niedawna w Muzeum Historycznym nie zna-liśmy żadnego jego wizerunku. Dopiero ostatnio odnalezione unikalne zdjęcia żoł-nierzy niemieckich stacjonujących w Legionowie pozwoliły poznać wygląd tego no-woczesnego budynku. Miejmy nadzieję, że zainspiruje on projektantów kolejnego dworca.

dr Jacek Szczepański

Niemieccy żołnierze z 581. Batalionu Wartowniczego na dworcu w Legionowie, 6 marca 1941 r.

Dworzec w Legionowie w 1941 r. Fot. ze zbiorów Ryszarda Zarzyckiego.