Zwierciadło piekieł

JAK W ZWIERCIADLE

Powierzchnie odbijające światło były zarówno błogosławieństwem, jak i klątwą, odkąd tylko pierwsi ludzie skierowali wzrok na taflę spokojnej wody i zobaczyli ich własne twarze odwzajemniające spojrzenie.

Od najdawniejszych czasów lustra stanowiły centralny punkt ludzkiej kultury - sztuki, archeologii, medycyny, psychologii, filozofii, technologii, optyki i stylu. Pokazują nam, jak wyglądamy i kim jesteśmy, chociaż nieraz nie za bardzo podoba nam się to, co w nich widzimy.

Lustra mogą zniekształcać nasze twarze i pokazywać, jak się śmiejemy, chociaż nie mamy powodów do uśmiechu, albo jak rzucamy gniewne spojrzenia, nawet gdy nie jesteśmy źli. Nietrudno uwierzyć, że są w stanie pokazać nam coś więcej. Może potrafią ukazać przyszłość albo to, co zdarzyło się w przeszłości.

Istnieje wiele opowieści i wierszy o powierzchniach odbijających światło i o tym, jak czasami potrafią nas ochronić albo też zdradzić. Grecki heros Perseusz użył lśniącej tarczy, aby nie musieć patrzeć w oczy Gorgony, której spojrzenie zamieniało ludzi w kamień, dzięki czemu był w stanie odciąć jej głowę.

W słynnym poemacie Alfreda Lorda Tennysona Lady Shalott została uwięziona w wieży przez tajemniczą klątwę, a świat zewnętrzny mogła oglądać tylko za pomocą lustra. Kiedy spojrzała na Sir Lancelota w jego lśniącej zbroi, ,,zwiercaidło pękło w odłamków stos", a ona została skazana na zagładę.

W baśni o Królewnie Śnieżce nikczemna macocha miała magiczne lustro, które mówiło jej, kto jest najpiękniejszy w królestwie, zawsze wskazując na Śnieżkę, nigdy na nią samą. Z kolei w Alicji po drugiej stronie lustra młoda dziewczyna wchodzi do lustra zawieszonego nad kominkiem i doświadcza wielu dziwnych przygód w świecie, gdzie wszystko jest na odwrót.

Starożytni Egipcjanie używali luster już 2900 lat przed naszą erą. Zrobione były z polerowanego brązu, ukształtowanego w formę płaskich dysków na cześć boga słońca Ra. Datowany na 2000 lat przed Chrystusem odlew lustra z brązu znaleziono też w Chinach.

Za czasów Seneki Młodszego (4 r. p.n.e. - 64 r. n.e.) niektóre greckie lustra były już wystarczająco duże, by odbić całą sylwetkę człowieka. Ponieważ wytwarzane były z metali szlachetnych, większość z nich była niezwykle droga w utrzymaniu i niewielu mogło sobie pozwolić na ich zakup. Były rzadkością, dlatego też zyskały na tajemniczości.

Japończycy sądzili, że lustra są święte, i używali ich do odpędzania złych duchów a kiedy umieszczali je w Jinja, miejscach kultu religii Shinto, służyły nawet do rozmawiania z Bogami.

Ale jeden wyjątkowo niepokojący pogląd można znaleźć we wszystkich religiach i kulturach: lustra są oknem do innego świata i mogą uwięzić wydarzenia i ludzi, którzy staną przed ich obliczem. Zamknąć ich w swojej lśniącej powierzchni, bez możliwości ucieczki.

Czy to możliwe? Jest tylko jeden sposób, by się przekonać. Spójrzcie w zwierciadło, które jest tytułem tej książki. Jednak czujcie się ostrzeżeni. Kiedy raz wejdziecie do świata lustrzanych odbić, możecie już nigdy nie odnaleźć drogi powrotnej.

Graham Masterton, 2017