Hutnicy pili na potęgę? "Kończyło się to nie tylko burdami, ale często też ofiarami"

Byli hutnicy są zbulwersowani. Uważają poświęcony hucie rozdział za skrajnie niewiarygodny, karmiący się obiegowymi stereotypami, krzywdzący dla samej huty jak i jej pracowników.

Z książki dowiadujemy się choćby, że technologia wytopu stali w warszawskiej hucie "przedstawiała się archaicznie, gdyż została skopiowana z osiągnięć dziewiętnastowiecznego hutnictwa brytyjskiego". Hutnicy uważają, że to opinia mijająca się z faktami. Ich zdaniem Huta Warszawa wcale nie była jakoś szczególnie zapóźniona technologicznie. Radzieckie urządzenia owszem nie były najnowocześniejsze na świecie, ale też nie XIX-wieczne.

Kto pracował w Hucie?

Zieliński tak charakteryzuje skład załogi: "oprócz niewielkiej procentowo grupy "rasowych" hutników ze Śląska i Stalowej Woli oraz rzeszy tzw. chłoporobotników, rekrutowanych w okolicznych wsiach, można tu było spotkać zrehabilitowanych więźniów politycznych i ich wylanych z pracy oprawców - ubeków, partyjniaków i wojskowych, a także działaczy związkowych, zredukowanych urzędników ministerialnych, byłych małoletnich więźniów niemieckich obozów koncentracyjnych i (przez pewien czas) resocjalizowane prostytutki".

- Załogę huty w latach 50. tworzyli ludzie o różnych życiorysach, ale z pewnością nie byli to głównie byli ubecy, analfabeci i prostytutki - choć pewnie i tacy się zdarzali. Takie przesuniecie akcentów pokazuje karykaturalny obraz Huty, który wielu pracowników uważa za nieprawdziwy i krzywdzący - odpowiada rzeczniczka Huty ArcelorMittal Warszawa Ewa Karpińska.

Najwięcej jednak kontrowersji wzbudzają barwne opisy stylu życia hutników:

"(...) wszyscy pili na potęgę, co kończyło się nie tylko burdami i zniszczeniami, ale często też ofiarami, także śmiertelnymi".

Według Zielińskiego przede wszystkim dlatego na terenie huty powstał szpital:

"(...) postawiono go ze względu na liczne wypadki, z których większość powodowali sami pacjenci, głównie wskutek pijaństwa. Z nadużywaniem alkoholu w hucie nie potrafiono sobie poradzić, a wypadki często pociągały za sobą ofiary śmiertelne".

Wedle długoletniego pracownika huty, założyciela Stowarzyszenia Przyjaciół Huty Warszawa, Tadeusza Konrada autor "niepotrzebnie powtarza wiele różnych bajeczek, wymyślanych przez przeciwników Huty".

- Nadużywanie alkoholu zdarzało się w Hucie Warszawa - podobnie jak w innych zakładach produkcyjnych PRL-u - ale nie było z pewnością jedynym powodem zbudowania szpitala hutniczego, a jego pacjentami nie byli wyłącznie robotnicy ulegający wypadkom w upojeniu alkoholowym" - komentuje Ewa Karpińska. Zdaniem hutników ze skalą wypadków i liczbą ofiar Zieliński też przesadził.

Sprawą zainteresowała się bielańska radna Anna Czarnecka. Skierowała do władz dzielnicy interpelację, w której pyta: "Skąd autor czerpał wiedzę na temat powstawania Huty, a także obiektów współtowarzyszących zakładowi m.in. szkoły i szpitala, jak również o zjawiskach występujących wewnątrz zakładu. Czy powyższe informacje mają poparcie w źródłach historycznych - jakich? Czy też są tendencyjnym i subiektywnym odczuciem autora?"

Tadeusz Konrad ocenia jednoznacznie: - Wiele faktów zawartych w wydanym obecnie przewodniku daleko odbiega od prawdy, a oceny bywają tendencyjne, subiektywne, często skrajnie przejaskrawione i pogardliwe - pisze w liście otwartym zamieszczonym na stronie Stowarzyszenia Przyjaciół Huty Warszawa. - Wydaje się, że wyrywkowa znajomość faktów oraz brak zrozumienia uwarunkowań, jakie towarzyszyły powstaniu Huty, doprowadziła autora do fałszywych wniosków i ocen - kwituje Konrad.

- Rozdział poświęcony Hucie Warszawa w przewodniku historycznym po Bielanach opowiada sześćdziesięcioletnią historię zakładu na niespełna 10 stronach. W opinii wielu pracowników Huty została ona przedstawiona w krzywym zwierciadle - miejscami niemal w sposób karykaturalny - choć pewnie bardziej efektowny z punktu widzenia narratora - podsumowuje Ewa Karpińska.

Autor: są dowody

Z kolei sam autor Jarosław Zieliński broni się dowodząc, że wzbudzające kontrowersje fragmenty jego książki dotyczą wyłącznie lat 50. i mają potwierdzenie w źródłach. Nie rozumie zatem oburzenia tych, którzy w hucie pracowali w późniejszym okresie. - Jako rodowity mieszkaniec Bielan znam te sprawy nie tylko ze źródeł, ale i z opowiadań kolegów. Chodziłem do szkoły z wieloma synami pracowników huty. Jeszcze w latach 70. działy się tam różne rzeczy, a wypadki, że ktoś spadł z suwnicy pod wpływem nie były rzadkością. Wiele spraw, o których piszę, było powszechnie znanych. Poza wszystkim fragmenty, które budzą kontrowersje dotyczą lat 50. I na to, co się tam wtedy działo, są dowody, więc jestem nieco zdziwiony sytuacją.

(wk)