Ruiny stacji radiotelegraficznej. Znasz ich historię?
22 sierpnia 2012
Na styku granic Bemowa, Bielan oraz gminy Stare Babice, na długości 4 km znajdują się pozostałości po Nadawczej Transatlantyckiej Stacji Radiotelegraficznej. Ta obecnie zapomniana już konstrukcja była największą inwestycją radiokomunikacyjną w II Rzeczypospolitej.
Cała konstrukcja składała się z 10 masztów o wysokości 126,5 metra oraz masie ok. 170 ton każdy tworzących dwa zespoły antenowe. Poza tym w skład stacji wchodziły cewki, trzy budki strażnicze, budynki gospodarcze oraz podziemne uziemienie. Nadajnik działał nieprzerwanie do września 1939 roku i nie został zniszczony przez polskie wojsko mimo rozkazu wydanego przez Naczelnego Wodza Edwarda Rydza-Śmigłego. 27 września 1939 roku oddział niemieckiej 19. Dywizji Piechoty dokonał zajęcia nadajnika. W czasie okupacji stacja nadawcza była bardzo intensywnie wykorzystywana przez niemieckiego okupanta do wysyłania depesz do jednostek wojskowych w Europie oraz do kontaktu z łodziami podwodnymi operującymi na Oceanie Atlantyckim.
Nadajnik nie przetrwał jednak II wojny światowej. W przeddzień "wyzwolenia" Warszawy przez Armię Czerwoną, 16 stycznia 1945 roku, wycofujący się Niemcy wysadzili wszystkie urządzenia i maszty stacji. Pozostały po masztach złom, uszkodzone uziemienia i generatory wywieziono do hut. Obecnie po Nadawczej Transatlantyckiej Stacji Radiotelegraficznej zostały jedynie ruiny pomieszczeń gospodarczych, betonowe fundamenty masztów i cewek oraz budki strażnicze. Ocalałe fragmenty nadajnika zarastają trawą i krzewami, stając się coraz mniej widocznymi. Przy obecnych potrzebach dzielnicy Bemowo zachowanie pamięci o stacji nadawczej nie jest priorytetem, jednak uważam, że w niedalekiej przyszłości należałoby powrócić do tematu. W końcu jest to dość ważna część historii naszej dzielnicy. To właśnie przy okazji budowy Nadawczej Transatlantyckiej Stacji Radiotelegraficznej w 1922 roku powstało pierwszych sześć budynków dla pracowników stacji przy Forcie Babice, a następnie w latach 30. Osiedle Łączności na Boernerowie.
P.S. Więcej informacji nt. Nadawczej Transatlantyckiej Stacji Radiotelegraficznej można znaleźć na stronie Ireneusza Dobiecha, który zajmuje się tym tematem od lat.
Paweł Rafalski
radny dzielnicy Bemowo
