REKLAMA

Wola

społeczeństwo »

 

Olbrzymi pomnik na cmentarzu. Powstał w miejscu masowego grobu Żydów

  26 stycznia 2022

alt='Olbrzymi pomnik na cmentarzu. Powstał w miejscu masowego grobu Żydów'
Fot. Szymon Lenarczyk, źródło: Fundacja Dziedzictwa Kulturowego

Na Cmentarzu Żydowskim przy Okopowej dobiegły końca prace nad upamiętnieniem Żydów zmarłych lub zamordowanych na ulicach getta i pochowanych w jednym z największych grobów masowych w Europie.

REKLAMA

W pierwszych miesiącach niemieckiej okupacji pochówki Żydów zmarłych w Warszawie odbywały się w indywidualnych grobach, zgodnie z tradycją i prawem żydowskim. Później, gdy w getcie umierały setki ludzi dziennie, mieszkańców zaczęto grzebać w masowym grobie na cmentarzu przy Okopowej. W dwóch dołach o wymiarach 10x10 i 10x20 metrów oraz o głębokości 8 metrów spoczęło od kilkunastu do kilkudziesięciu tysięcy bezimiennych ofiar.

Masowy grób w Warszawie

W latach 60. artyści Hanna Szmalenberg i Władysław Kalarus zaprojektowali upamiętnienie pomordowanych, tworząc kamienny krąg z głazów z białego marmuru i czarną płytą z inskrypcją. Dokładne granice grobu ustalił dopiero w ubiegłym roku dr Sebastian Różycki z Politechniki Warszawskiej. Było to możliwe dzięki pracom badawczym prowadzonym na terenie cmentarza przez Fundację Dziedzictwa Kulturowego we współpracy z Żydowskim Instytutem Historycznym, a także analizie fotografii lotniczych i zdjęć z lat 1941-1942. Następnie przeprowadzono prace archeologiczno-porządkowe pod nadzorem komisji rabinicznej. W ich wyniku przeniesiono symboliczne pomniki stojące w miejscu masowego grobu do innej części cmentarza.

- Żydzi zamordowani w getcie warszawskim w czasie II wojny światowej to ogromna strata dla całej światowej społeczności żydowskiej, jak i dla społeczności Warszawy: dla jej życia duchowego, tradycji i kultury - mówi Michael Schudrich, naczelny rabin Polski. - W judaizmie dusza jest źródłem świętości a ciało jest naczyniem, które nosi w sobie świętość. Zgodnie z tradycją i prawem żydowskim ludzkie ciało pozostaje święte nawet po śmierci i jest takie aż do dnia zmartwychwstania. Dlatego upamiętnienia tysięcy zmarłych Żydów i możliwość modlitwy we właściwym miejscu ich pochówku są dla nas bardzo ważne i potrzebne.

- Groby masowe w Warszawie to dojmujący symbol końca społeczności żydowskiej stolicy - dodaje Lesław Piszewski, przewodniczący Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie. - W grobach tych spoczywają Żydzi, którzy umierali lub byli zabijani na ulicach getta warszawskiego. Ci, którzy dożyli do jego likwidacji, zostali w większości zamordowani podczas powstania w getcie między 19 kwietnia a 16 maja 1943 roku oraz w obozie zagłady w Treblince.

Kup bilet

Powstał nowy pomnik

Latem ubiegłego roku Zarząd Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie i Fundacja Dziedzictwa Kulturowego podjęli decyzję o upamiętnieniu ofiar we właściwych granicach masowego grobu. Projekt wykonał zespół architektów z firmy Archiworks: Karol Dzik, Maciej Szpalerski i Krzysztof Matuszewski. W centralnym miejscu upamiętnienia, pomiędzy dwoma oryginalnymi wykopami, stanął ażurowy monument z zawieszonymi w powietrzu kamieniami, układający się w kształt złamanej kolumny jako symbolu przerwanego życia. Poniżej znajduje się zachowana z pierwszego upamiętnienia płyta z inskrypcją. Pomnik jest najważniejszym punktem miejsca pamięci, przy którym odwiedzający będą mogli kłaść kamienie lub zapalać znicze. Granice masowych grobów zostały oznaczone ścianami ze stali kortenowskiej, pomiędzy którymi ułożono głazy i kamienie mające symbolizować tysiące Żydów zamordowanych w warszawskim getcie. Upamiętnienie nie narusza ukształtowania zabytkowego cmentarza i stanowi tło dla historycznych nagrobków. Swoim rozmiarem ma uświadamiać ogrom masowego grobu.

- Groby masowe na Cmentarzu Żydowskim to jedno z najważniejszych miejsc świadczących o tragicznej historii naszego miasta i jego mieszkańców - mówi dr Michał Laszczkowski, prezes Fundacji Dziedzictwa Kulturowego. - To wręcz niewyobrażalne, że na tak niewielkim obszarze pochowano tak wielu ludzi. Poruszające jest także, że czas zatarł pierwotne granice grobów i dopiero w zeszłym roku, 75 lat po wojnie, udało się nam je prawidłowo wyznaczyć i godnie upamiętnić pochowanych w nich Żydów.

Utworzenie miejsca pamięci kosztowało 1,3 mln zł. Prace zostały sfinansowane z budżetu państwa i Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie. Wiosną upamiętnienie zostanie wzbogacone o tablice edukacyjne, a także 3,6 tys. siewek barwinka pospolitego, który pokryje teren wokół monumentu.

(dg)

 

REKLAMA

Komentarze (1)

# Arpa61

23.03.2022 20:09

Kiedyś tam zaglądałem. Ale od czasu, gdy sprzedają BILETY nie ma mowy, abym tam poszedł.
więcej na forum

REKLAMA

Najnowsze informacje na TuWola

REKLAMA

REKLAMA

REKLAMA

REKLAMA

AMBRA - Twoje Perfumy
AMBRA - Twoje Perfumy

Misz@masz

Artykuły sponsorowane

REKLAMA

REKLAMA

Kup bilet

Znajdź swoje wakacje

Powyższe treści pochodzą z serwisu Wakacje.pl.

Polecamy w naszym pasażu

Wstąp do księgarni

REKLAMA

Butelki dla dzieci Kambukka
Kambukka Reno

REKLAMA

City Break
City Break

REKLAMA

REKLAMA

Top hotele na Lato 2024
Top hotele na Lato 2024