Jak wyglądałaby Wola, gdyby po wojnie nie likwidowano torów?

Tramwaje konne zostały zastąpione przez elektryczne już 26 lat później a wśród pierwszych ulic przez nie obsługiwanych znalazły się ulice wówczas mające charakter wielkomiejskich arterii: Chłodna, Żelazna, Twarda i Złota.

Za komuny postawiono na autobusy

Dziś trudno to sobie wyobrazić: na skrzyżowaniu przy kamienicy Krongolda tramwaje jadące od pl. Zawiszy rozjeżdżały się na trzy kierunki! Już w przededniu I wojny światowej można było dojechać po szynach na przystanki Rogalińska i Szpital Wolski. Nim zaczęła się kolejna wojna, tramwaje jeździły Smoczą, Gęsią, Okopową, Towarową, Lesznem, Młynarską, Obozową, Górczewską, Wolską, Bema i Brylowską. Za komuny postawiono w Warszawie na autobusy. Co prawda część torów tramwajowych przebudowano na normalny rozstaw (stare tory były szerokie, "rosyjskie") i zbudowano nowe linie na rozrastające się przedmieścia, jednak w gęstej zabudowie Śródmieścia i Mirowa tramwaje odeszły do przeszłości.

Potrzebne było miejsce dla samochodów

Charakterystyczne, że praktycznie wszystkie ulice, na których w latach 60-tych i 70-tych zlikwidowano torowiska robiąc miejsce dla autobusów i samochodów, stoją dziś w korkach, a ich mieszkańcy czekają na budowę metra lub... tramwaju. Gdyby nie powojenna decyzja o postawieniu na komunikację autobusową i późniejsza fala likwidacji torów, która przetoczyła się przez Europę i dosięgła także Warszawy, podczas planowanego remontu Towarowej tramwaje mogłyby pojechać objazdem Żelazną. Zupełnie inaczej wyglądałaby Brylowską z pętlą tramwajową przy Dworcu Zachodnim. Chłodna byłaby równie pięknym deptakiem, jak dziś, ale znacznie lepiej połączonym komunikacją z resztą dzielnicy. Wiecznie zakorkowaną Księcia Janusza można byłoby przejechać po szynach, na Wszystkich Świętych na Powązki kursowałby specjalny tramwaj, a na Muranowie sieć byłaby tak gęsta, że nikt nie korzystałby tam z autobusów. I wreszcie... Górczewska.

Budowa metra byłaby zbędna...

W 2019 roku dojedziemy metrem na Górczewską, a przynajmniej takie są oficjalne plany. O ile ciekawiej wyglądałaby komunikacja miejska na tej ważnej ulicy, gdyby wciąż istniała tam linia tramwajowa do skrzyżowania z Księcia Janusza. Dziś wystarczyłoby przebudować ją na szybki tramwaj i przedłużyć prosto na Bemowo a budowa metra okazałaby się zbędna. Zaoszczędzone byłyby miliardy i brak kilkuletnich utrudnień... można pomarzyć.

Dominik Gadomski