Na Bródnie odnaleziono grobowiec cadyka

Cmentarz Żydowski na Bródnie jest najstarszą zachowaną żydowską nekropolią w Warszawie. Znajduje się przy Odrowąża i św. Wincentego, obok ronda Żaba. Szukają grobu Szmula Zbytkowera
Trwają prace archeologiczne przy wytyczaniu historycznych alejek Cmentarza Żydowskiego na Bródnie. Wciąż poszukiwane jest miejsce pochówku Szmula Zbytkowera. Znaleziono już grób Abrahama Sterna. Obecnie jego powierzchnia wynosi 13,5 ha, ale nie odpowiada granicom historycznym, gdyż w okresie powojennym powierzchnia cmentarza została zmniejszona o poszerzone pasy obu głównych ulic, a także o teren od strony ul. Rogowskiej.

Przywracają pamięć o Cmentarzu Żydowskim na Bródnie

We wrześniu na podstawie pogłębionej analizy źródłowej, na terenie bródnowskiej nekropolii wyznaczono miejsce spoczynku jednego z XIX-wiecznych cadyków (charyzmatyczny przywódca odłamu judaizmu - chasydyzmu, w judaizmie otaczany najwyższym szacunkiem przez współwyznawców przypisujących mu moc czynienia cudów). Po śmierci ich groby przyciągają licznych pielgrzymów.

- Na cmentarzu, który zarówno w czasie II wojny światowej, jak i w latach powojennych został niemal kompletnie zdewastowany i przemianowany na park miejski - odkrycie obiektu o wymiarach około 3 na 5 metrów było nie lada wyzwaniem - napisał w mediach społecznościowych Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków. Jednak dzięki analizie jedynej znanej fotografii cmentarza z lat 20. XX wieku (wykonanej najprawdopodobniej z balonu), udało się niezwykle precyzyjnie wyznaczyć miejsce ohelu - grobu jednego z trzech cadyków, pochowanych w obrębie nekropoli bródnowskiej.

Zabytkowy ohel na Cmentarzu Żydowskim

- Eksploracja archeologiczna, wykonana pod ścisłym nadzorem Komisji Rabinicznej ds. Cmentarzy, doprowadziła do osiągnięcia zamierzonego celu - odkopania zarysu ścian ohelu wraz z zachowaną ceglaną podłogą - informuje konserwator zabytków. Funkcją ohelu było zabezpieczenie grobu i zapewnienie osobom modlącym się w jego wnętrzu ochrony przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi. W Polsce największe skupisko oheli i ich ruin znajduje się na Cmentarzu Żydowskim na warszawskiej Woli, gdzie jest ich kilkadziesiąt. Jak podają źródła na Bródnie znajdowały się trzy ohele, chroniące groby cadyków: Jona Melwergera, Eleazara Izraela Aszkenazego oraz prawdopodobnie Fajwla Lewińskiego. Czyj zatem grobowiec odkryto?

- Pośrodku rzeczonej podłogi, zadokumentowano miejsce pochówku praskiego cadyka. Archiwalia oraz analiza zadokumentowanych elementów architektury budynku może wskazywać, iż w jego wnętrzu został pochowany Jona Melwerger lub Fajwke "cudotwórca" Lewiński. Badania trwają - wyjaśnia Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków.

(db)