Niska ferrytyna. Objawy, które świadczą o niedoborze ferrytyny

Ferrytyna pełni w organizmie kluczową rolę, magazynując niezbędne zapasy żelaza i będąc swoistym wskaźnikiem stanu zapalnego. Gdy jej poziom gwałtownie spada, nie tylko żelazo staje się trudniej dostępne dla organizmu, ale pojawia się też ryzyko rozwoju anemii. "Ferrytyna nie jest rutynowym elementem badań krwi, ale to właśnie ona odzwierciedla rezerwy żelaza w organizmie - znacznie dokładniej niż tradycyjne oznaczenie poziomu żelaza" - podkreślają eksperci.

Grupą szczególnie narażoną na niedobór ferrytyny są kobiety w ciąży, osoby z przewlekłymi krwawieniami, a także wegetarianie i weganie, z uwagi na trudniejszą przyswajalność żelaza pochodzenia roślinnego. Utrata żelaza na skutek obfitych miesiączek, wrzodów żołądka czy chorób przewodu pokarmowego może dodatkowo pogłębiać niedobory.

Pierwsze objawy są trudne do uchwycenia - zmęczenie, senność, a także stopniowe pogorszenie wyglądu skóry, włosów i paznokci. Niski poziom ferrytyny bywa źródłem suchości skóry, jej bladości, łamliwości włosów oraz kruchości paznokci, które mogą przybierać charakterystyczny, wklęsły kształt - tzw. paznokcie łyżeczkowate.Kto jest narażony? Medonet wymienia:

osoby utrzymujące dietę ubogą w żelazo - powszechne zjawisko u wegan i wegetarian, ponieważ żelazo z produktów roślinnych jest trudniejsze do wchłonięcia;

osoby ze zwiększonym zapotrzebowaniem na żelazo - przyjmuje się, że małe dzieci, kobiety w ciąży i sportowcy potrzebują więcej żelaza niż inni. Ponieważ ich organizmy zużywają je tak szybko, trudno jest im uzyskać wystarczającą ilość żelaza wyłącznie z diety;

osoby cierpiące na niektóre schorzenia - zdaniem ekspertów choroby, takie jak nieswoiste zapalenia jelit czy celiakia, mogą utrudniać wchłanianie żelaza. Ponadto niektóre leki, takie jak inhibitory pompy protonowej lub antagoniści histaminy 2 (blokery receptora H2), mogą zakłócać wchłanianie żelaza.

Niedobór ma jednak wpływ znacznie wykraczający poza kosmetykę. Jak tłumaczą specjaliści z Uniwersytetu w Cleveland, żelazo, którego zapasy reguluje ferrytyna, jest kluczowe dla funkcjonowania układu nerwowego. Jego brak osłabia syntezę neuroprzekaźników, w tym dopaminy czy serotoniny, co skutkuje problemami z koncentracją, pamięcią oraz pojawieniem się tzw. "mgły mózgowej". "Pacjent może mieć wrażenie, że działa na autopilocie, a najprostsze zadania stają się wyzwaniem" - dodają lekarze.

Sytuacja komplikuje się w przypadku układu krążenia i oddechowego. Niedobór żelaza skutkuje zmniejszeniem ilości hemoglobiny, czego efektem są duszności, kołatanie serca czy bóle w klatce piersiowej. U osób aktywnych fizycznie objawy mogą objąć obniżoną wydolność mięśniową, co często jest pierwszym sygnałem dla sportowców o pogłębieniu się niedoboru. Objawy? Takie wymienia Medonet:

Przewlekłe zmęczenie - organizm, mając mniej żelaza, gorzej produkuje hemoglobinę i słabiej transportuje tlen do tkanek. Prowadzi to do niedotlenienia komórek i poczucia ciągłego braku energii. Osoby z niską ferrytyną często czują się zmęczone nawet po długim śnie.

Senność w ciągu dnia - obniżony poziom ferrytyny może powodować nadmierną senność, zwłaszcza popołudniami. U niektórych osób pojawia się również problem z utrzymaniem koncentracji podczas pracy lub nauki.

Spadek wydolności fizycznej - osoby dotknięte niedoborem ferrytyny szybciej się męczą, a zadyszka może wystąpić u nich nawet przy niewielkim wysiłku, np. wejściu po kilku schodach czy krótkim spacerze. Sportowcy i osoby aktywne często zauważają gorsze wyniki treningowe oraz wolniejszą regenerację.

Zawroty głowy i problemy z równowagą - niedotlenienie mózgu może objawiać się krótkotrwałymi zawrotami głowy, szczególnie podczas nagłego wstawania (tzw. hipotonia ortostatyczna). Niekiedy towarzyszy temu uczucie "pustki w głowie" czy krótkotrwałe mroczki przed oczami.

Ogólne poczucie rozbicia i braku sił - wielu pacjentów opisuje stan przypominający "ciągłą grypę bez gorączki", czyli brak energii, osłabienie i trudność w wykonywaniu codziennych czynności. W miarę pogłębiania się niedoboru ferrytyny te objawy stają się coraz bardziej dokuczliwe.

"Zmęczenie, wypadanie włosów, duszności - to często jedne z wielu objawów niedoboru ferrytyny, które warto skonsultować z lekarzem i w miarę potrzeb wykonać badanie krwi" - podkreślają eksperci. Diagnoza niedoboru opiera się na oznaczeniu poziomu ferrytyny oraz stężenia żelaza, a w niektórych przypadkach dodatkowych badań wskazujących na przyczynę utraty tego pierwiastka.

Leczenie niskiej ferrytyny obejmuje suplementację żelaza w formie doustnej, starannie dobranej przez lekarza - zwykle w połączeniu z dietą bogatą w mięso, ryby czy rośliny strączkowe. Ważną rolę w przyswajalności żelaza odgrywa witamina C, dlatego warto wzbogacić posiłki o cytrusy czy paprykę. Celem terapii pozostaje nie tylko odwrócenie objawów, ale również odbudowa rezerw żelaza w organizmie.

Źródło: www.medonet.pl