Macewy powróciły na swoje miejsce

O odkryciu donosiły portale społecznościowe i prasa. Po interwencji Instytutu Żydowskiego oraz mediów, wojewoda Jacek Kozłowski w porozumieniu z naczelnym rabinem Polski Michaelem Schudrichem zadecydowali o ich przeniesieniu. Nagrobki, pod nadzorem komisji rabinicznej, zostały najpierw odpowiednio zabezpieczone, a następnie przeniesione w bezpieczne miejsce na Żydowskim Cmentarzu Bródnowskim, gdzie w przyszłości ma powstać lapidarium. - To będzie najmniej inwazyjna forma wykorzystania macew - mówi o pomyśle rzecznik Gminy Wyznaniowej Żydowskiej, Joanna Korzeniewska. Decyzje w tej sprawie będzie podejmował zarząd Gminy w uzgodnieniu z Naczelnym Rabinem Polski oraz Stołecznym Konserwatorem Zabytków. Kirkut Bródnowski, gdzie ma powstać Lapidarium, został zdewastowany w trakcie II wojny światowej przez hitlerowców, a w powojennych latach był źródłem budulca dla zniszczonej Warszawy. Dlatego przypadek macew z kwater czerwonoarmistów nie jest jedynym.

Niszczejące zabytki

Nekropolia założona w 1780 roku przez nadwornego bankiera Stanisława Poniatowskiego, mieści około 3 tys. nagrobków. Wpisana w 2009 roku do rejestru zabytków, uwieczniona w filmie Agnieszki Holland "Europa, Europa", przez lata pełniła funkcję parku dla właścicieli psów oraz imprezowni dla kłopotliwej młodzieży. Teren Kirkutu, często odwiedzany przez turystów, także zagranicznych, jest w dalszym ciągu niemal zupełnie zniszczony i porośnięty lasem. W marcu 2011 roku zostały tu przeprowadzone prace porządkowe. Uczniowie warszawskich szkół zebrali śmieci i zmyli z nagrobków antysemickie napisy. Aby uniknąć dalszych dewastacji, bramy są obecnie zamykane o zmierzchu. Rewitalizacja miejsca nie będzie jednak możliwa dopóki Gmina Wyznania Żydowskiego nie dojdzie do porozumienia ze stołecznym ratuszem i urzędem wojewody mazowieckiego i nie zapadnie decyzja dotycząca zmian właścicielskich, bo teren obecnie należy do skarbu państwa. - Nie mamy żadnych problemów związanych ze współpracą z urzędami. Jednak pod wieloma względami jest to proces niełatwy, a Gmina mając na uwadze szczególne znaczenie tego miejsca, jego charakter i fakt, że jest zabytkiem, jako jego przyszły właściciel musi być dobrze przygotowana od strony formalnej, prawnej i finansowej - wyjaśnia Joanna Korzeniewska.

Marzena Zemlich