Policjanci i złodzieje

W 2004 roku norweską opinią publiczną wstrząsają dwie brawurowe i brutalne akcje: napad na bank w portowym mieście Stavanger i kradzież obrazów Muncha z Narodowej Galerii w Oslo. Obu dopuścili się ludzie z tzw. gangu Tveity, założonego w latach 80. przez Jana Kvalena, eks-marynarza, wyznawcy szczególnego kodeksu moralnego dla prawdziwych mężczyzn.

Te dwa wydarzenia stają się dla Kjetila ?stlia pretekstem do analizy fenomenu przestępczości zorganizowanej. Głównymi bohaterami swej na poły reporterskiej, na poły kryminalnej opowieści czyni Pettera R. Hansena, złodzieja, który karierę w gangu Tveity zaczynał od kradzieży samochodów, by potem na własną rękę wysadzać bankomaty, i policjanta Johnny'ego Brennę, w latach 80. i 90. jedynego funkcjonariusza oddelegowanego do ścigania przestępców zorganizowanych. Z rozmów z nimi wyłania się porażający obraz indolencji organów ścigania. Dopiero po dwudziestu latach niczym nieskrępowanej działalności profesjonalizujących się złodziei wprowadzono do norweskiego prawodawstwa paragraf o ściganiu przestępczości zorganizowanej. Superglina zdążył się już w tym czasie wypalić zawodowo, a superzłodziej zatrudnił jako operator dźwigu.

Rozmowy z nimi przeplata ?stli błyskotliwymi odniesieniami do tekstów kryminologicznych i psychologicznych. Z doskonałym wyczuciem buduje napięcie, dawkuje emocje, na przemian błyska erudycją i wraca do brutalnej rzeczywistości, snując opowieść o glinie i złodzieju, których obsadziła w tych rolach norweska rzeczywistość i stereotyp nieugiętego twardziela.

"Ta książka opowiada o narodzinach przestępczości zorganizowanej w Norwegii. Zadziwiające, jak świat norweskiej mafii przypomina polską ośmiornicę. Sposób myślenia gangsterów i ich styl życia - wypisz wymaluj grupa pruszkowska. Polecam tę lekturę każdemu, kto jest ciekawy świata ukrytego w ciemnych zaułkach".

Piotr Pytlakowski, dziennikarz od lat opisujący polskie grupy przestępcze, współautor "Alfabetu mafii".

"Policjanci i złodzieje to błyskotliwe połączenie kryminału z dokumentem o historii przestępczości, galeria świetnych postaci, a zarazem rezultat poszukiwania istoty męskości. (...) Wszystko zaś na znacznie wyższym poziomie literackim niż u większości reportażystów".

"Dagsavisen"

"Kjetil S. ?stli napisał fantastyczną książkę, zarazem poruszającą i wciągającą. Zawdzięcza to swemu doskonałemu wyczuciu dramaturgii, zręcznemu posługiwaniu się językiem, znakomitej analizie psychologicznej oraz umiejętności równoległego prowadzenia kilku opowieści".

"Dagbladet"

"W Policjantach i złodziejach ?stli po raz kolejny udowadnia, że jest wspaniałym obserwatorem - ma oko do szczegółów i ucho do języka".

"Dagens Naeringsliv"