Mnemotechniki. jako czynnik optymalizujący nabywanie przez dzieci umiejętności czytania i pisania

Wstęp 7

1. Wieloaspektowość problematyki dotyczącej procesu czytania 11

1.1. Teoretyczne podstawy czytania, pamięci i mnemotechnik - analiza literatury 11

Czytanie 11

Pamięć 15

Mnemotechniki 19

1.2. Fizjologiczno-psychologiczne podstawy czytania 22

1.3. Semiotyczne aspekty czytania 28

1.4. Metody nauki czytania 32

1.5. Wybrane koncepcje nauki czytania 35

Koncepcja Mariana Falskiego 35

Koncepcja Jana Zborowskiego 37

Koncepcja Ewy i Feliksa Przyłubskich 39

Koncepcja Heleny Metery 40

Koncepcja Bronisława Rocławskiego 41

Koncepcja Jadwigi Cieszyńskiej 42

Koncepcja Glenna Domana 45

2. Trudności w nabywaniu umiejętności czytania - wybrane zagadnienia 49

2.1. Specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu 49

2.2. Wybrane koncepcje etiologiczne trudności w czytaniu 54

Koncepcja genetyczna 54

Koncepcja hormonalna 54

Koncepcja fragmentarycznych deficytów rozwojowych 55

Koncepcja mikrouszkodzeń ośrodkowego układu nerwowego 55

Koncepcja konfliktu dominacji półkulowej 55

Koncepcja neuropsychologiczna 56

Koncepcja zmian strukturalnych i zakłóceń czynnościowych

ośrodkowego układu nerwowego 56

Koncepcja pedagogiczna 58

Koncepcja psychodysleksji 58

Koncepcja psycholingwistyczna 59

2.3. Ryzyko dysleksji i jego symptomy 59

2.4. Spostrzeganie wzrokowe a trudności w czytaniu 63

3. Praca terapeutyczna z uczniem z trudnościami w nabywaniu umiejętności

czytania i pisania 69

3.1. Praca terapeutyczna - ujęcie terminologiczne w literaturze

pedagogiczno-psychologicznej 69

3.2. Wybrane metody terapii 72

Metoda Dobrego Startu 72

Metoda symboli dźwiękowych 73

Program rozwijający percepcję wzrokową Marianne Frostig 74

Metoda oparta na systemie percepcyjno-motorycznym

Newella C. Kepharta 75

Metoda 18 struktur wyrazowych 76

Terapia trudności w uczeniu się czytania i pisania

oparta na wyćwiczeniu zaburzonych funkcji 78

Terapia neuropsychologiczna według Dirka Bakkera 81

3.3. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna uczniom ze specyficznymi

trudnościami w uczeniu się - zmiany systemowe 84

4. Metodologiczne podstawy badań własnych 91

4.1. Problematyka badań 91

4.2. Hipoteza robocza, zmienne i wskaźniki 94

4.3. Metody, techniki i narzędzia badawcze 98

4.4. Charakterystyka zmiennej niezależnej - czynnika eksperymentalnego 105

4.5. Organizacja i przebieg badania eksperymentalnego

oraz dobór badanych grup 108

5. Poziom funkcji podstawowych - wyniki badań 111

5.1. Percepcja wzrokowa badanych uczniów 111

5.2. Percepcja słuchowa badanych uczniów 121

5.3. Motoryka mała badanych uczniów 126

6. Mnemotechniki jako czynnik eksperymentalny wspierający nabywanie

umiejętności czytania i pisania - wyniki badań własnych 133

6.1. Kierunkowe zaburzenia percepcji wzrokowej a trudności

w nabywaniu przez dzieci umiejętności czytania -

wyniki badań początkowych 133

6.2. Wpływ mnemotechnicznych środków i metod na nabywanie

umiejętności czytania - wyniki badań eksperymentalnych 140

6.3. Mnemotechniki a nabywanie umiejętności pisania 165

6.4. Efektywność programu niwelowania trudności w nabywaniu

umiejętności czytania i pisania - analiza porównawcza

uzyskanych wyników 179

Podsumowanie wyników badań i wnioski 195

Postulaty metodyczne do pracy z uczniem z trudnościami w czytaniu i pisaniu 198

Bibliografia 201

Spis schematów 213

Spis rysunków 214

Spis tabel 216

Spis wykresów 218

Zaprezentowane w książce badania dotyczą analizy związków między wykorzystanymi mnemotechnikami a zapamiętaniem kształtu liter podobnych, najczęściej mylonych przez dzieci.