Niedoceniona perełka Warszawy. Kościół w Aninie zadziwiał projektem
11 czerwca 2021
Świątynia przy Rzeźbiarskiej to jeden z budynków, które zespół stołecznego konserwatora zabytków wytypował jako warszawskie "dobra kultury współczesnej".
Stojący przy Rzeźbiarskiej kościół Matki Bożej Królowej Polski w Aninie nie został wspomniany chyba w żadnym przewodniku po Warszawie. Wzmianek o nim próżno szukać nawet w licznych publikacjach poświęconych dzielnicy Wawer. W kategorii architektury sakralnej projekt Zygmunta Stępińskiego należy jednak do ścisłej warszawskiej czołówki.
Kościół w Aninie
Kościół Matki Bożej Królowej Polski znalazł się na liście 58 kandydatów do miana dobra kultury współczesnej, nad którą pracował m.in. stołeczny konserwator zabytków Michał Krasucki. Świątynia została doceniona za "cechy indywidualne", "zachowane walory artystyczne", "zachowanie relacji z otoczeniem" i "znaczenie symboliczne". W najbliższym czasie kościół najprawdopodobniej zostanie objęty ochroną podobną do tej, jakiej podlegają zabytki.
Pomysł budowy w Aninie nowej świątyni pojawił się w roku 1966, przy okazji hucznie obchodzonej w Kościele katolickim tysięcznej rocznicy chrztu księcia Mieszka I. Spośród kilku projektów do realizacji wybrano odważną propozycję, przedstawioną przez cenionego w okresie PRL warszawskiego architekta Zygmunta Stępińskiego. Zgodnie z jego zamysłem kościół jest pomnikiem ofiar mordu dokonanego 27 grudnia 1939 roku na ludności Wawra i Anina przez niemieckich żołnierzy.
Wyszyński i Popiełuszko w Aninie
Budowa rozpoczęła się w 1976 roku, krótko przed objęciem stanowiska proboszcza przez księdza Wiesława Kalisiaka. 12 grudnia kamień węgielny osobiście poświęcił prymas Stefan Wyszyński, pełniący wówczas także funkcję metropolity gnieźnieńsko-warszawskiego. W uroczystości brał udział m.in. młody wikariusz z Anina ksiądz Jerzy Popiełuszko. Późniejszy kapelan "Solidarności" i błogosławiony Kościoła katolickiego służył w parafii przy Rzeźbiarskiej przez trzy lata.
Rok 1980 przyniósł ukończenie budowy kościoła w stanie surowym. Stary, drewniany kościół został wówczas przeniesiony na drugi koniec Warszawy, gdzie przez lata służył mieszkańcom Tarchomina. Nową świątynię w Aninie ozdobił ołtarz dłuta Władysława Trojana oraz witraże z pracowni Teresy Reklewskiej. Oficjalnie budowa zakończyła się dopiero 12 lat później, gdy uroczystej konsekracji dokonał prymas Józef Glemp.
Kim był Zygmunt Stępiński?
Autor projektu kościoła Matki Bożej Królowej Polski był jednym z najwybitniejszych polskich architektów XX wieku i jedną z osób, które najbardziej wpłynęły na krajobraz powojennej Warszawy. Studia ukończył w 1933 roku, ale jego karierę przerwała II wojna światowa. Tuż po jej zakończeniu otrzymał pracę w Biurze Odbudowy Stolicy i na Politechnice Warszawskiej.
Zygmunt Stępiński był głównym autorem projektu odbudowy ulicy, bez której trudno wyobrazić sobie dzisiejszą Warszawę - Nowego Światu. Pracował także nad sąsiednim osiedlem przy Kubusia Puchatka, w którym w niezwykły sposób połączył wątki socrealistyczne z historyzującymi, Marszałkowską Dzielnicą Mieszkaniową z pl. Konstytucji oraz kinem Skarpa. Wiele jego projektów z okresu wczesnego PRL nie zostało zrealizowanych z powodu sprzeciwu komunistycznych władz.
Choć Zygmunt Stępiński zmarł w 1982 roku, do dziś nie doczekał się w Warszawie pomnika ani ulicy swojego imienia.
Dominik Gadomski
