Jak skutecznie pozbawić spadku

Autor jest prawnikiem w kancelarii Smoktunowicz & Falandysz

Nawet jeśli sporządzi Pan testament, w którym syn nie będzie uwzględniony, to w dalszym ciągu synowi będzie przysługiwało tzw. prawo do zachowku. Rozu-miem, że chciałby Pan całkowicie pozbawić syna pra-wa do dziedziczenia. Prawo polskie umożliwia spad-kodawcy pozbawienie osób uprawnionych ich prawa do zachowku (tak zwane wydziedziczenie) w sytuac-jach gdy:

1. wbrew woli spadkodawcy postępują uporczy-wie w sposób sprzeczny z zasadami współ-życia społecznego (przykładem może być tu-taj alkoholizm czy przestępczy tryb życia uprawnionego do zachowku)
2. dopuściły się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci;
3. uporczywie nie dopełniają względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych (tj. obowiązek opieki, pomocy).

Dla ważności wydziedziczenia konieczne jest, aby jego przyczyna wskazana była w testamencie. (przykładowo: ... Wydziedziczam syna Adama, syna Elżbiety i Mie-czysława, urodzonego dnia ... w ... z powodu tego, że pomimo moich wielokrotnych próśb nie zaprzestał nadużywania alkoholu...). Pragnę dodać, iż istnieje możliwość zawarcia umowy z synem, zgodnie z którą na własne życzenie pozbawi się on pra-wa do spadku. Umowa taka musi być podpisana przez spadkodawcę i spadkobiercę oraz musi być zawarta w formie aktu notarialnego. Najprostszą do sporządzenia i najpewniejszą formą testamentu jest tak zwany testament holograficzny. Aby wywołał on skutki prawne, koniecznie spełnione muszą być zaledwie trzy warunki formalne. Mianowicie testament należy:

1. sporządzić własnoręcznie - wykluczone jest sporządzenie go za pomocą ma-szyny do pisania czy też przy użyciu komputera chociażby dla oceny auten-tyczności pisma.
2. opatrzyć podpisem - powinien być to podpis składający się z imienia i naz-wiska spadkodawcy. Bardzo ważne jest, aby podpis znajdował się tuż pod pismem zawierającym rozporządzenia testamentowe.
3. opatrzyć datą - co prawda jej brak nie zawsze powodował będzie nieważ-ność testamentu, ale posłużenie się datą umożliwi późniejsze rozwianie wielu wątpliwości.

Jeżeli któryś z warunków formalnych testamentu nie zostanie spełniony (w przy-padku warunku podania daty tylko, gdy okaże się, że jej podanie było konieczne), testament będzie nieważny. Proszę też pamiętać, że w jednym testamencie mogą być zawarte rozporządzenia tylko jednej osoby. Warto zaznaczyć, że testament można sporządzić również w formie aktu notarialnego. Oznacza to co prawda do-datkowe koszty, ale zminimalizujemy w ten sposób ryzyko nieważności testamentu, bowiem nad jego treścią i formą czuwał będzie notariusz. Ponadto egzemplarz tes-tamentu sporządzonego u notariusza pozostaje w jego kancelarii

dr Michał Kuliński

Masz pytanie do prawnika?
Dzwoń 022 614-58-28 lub pisz: kchodkowska@gazetaecho.pl
Prawnik odpowiada na pytania Czytelników tylko na łamach "Echa"