Strategiczny plan dla Twierdzy Modlin
24 kwietnia 2009
Na całym świecie wzrasta zainteresowanie sprawami militarnymi. Pola historycznych bitew i muzea są pełne ludzi. Tłumy uczestniczą w odtwarzaniu bitew.
W Polsce w ostatnich latach powstało kilka wielkich muzeów wojennych. Najbardziej znane jest Muzeum Powstania Warszawskiego, ale w naszej okolicy są też inne ciekawe miejsca, które mogą przyciągać setki zwiedzających. Na swoją kolej czeka Twierdza Modlin. Niedługo będzie sąsiadować z międzynarodowym lotniskiem. Szczęśliwe położenie geograficzne to ogromna zaleta twierdzy.
Przewiduję, że Agencji Mienia Wojskowego nie uda się zrealizować planów i sprzedać głównego trzonu twierdzy. W zeszłym roku się nie udało, a w tym roku powtórny przetarg przypada na czas kryzysu gospodarczego i jest szansa, że twierdza nie wpadnie w ręce przypadkowego właściciela i nie zostanie przerobiona na centrum handlowe. Zasługuje ona na inny, lepszy plan. Ponieważ rzecz dotyczy fortyfikacji i historii wojska oraz wojen, tym bardziej nasuwa się określenie - plan strategiczny. Taki optymalny plan istnieje. Na razie nie ma środków na jego realizację. Nie ma ich ani Ministerstwo Kultury, ani na przykład samorząd województwa mazowieckiego. Ale może uda się środki znaleźć? Plan musi być najpierw, środków szuka się skutecznie tylko z planem w ręku. Może Twierdza Modlin stanie się udanym przykładem partnerstwa publiczno-prywatnego? A może władza publiczna - rząd lub samorząd - po kryzysie odzyska finansowy po-tencjał i będzie zdolna do realizacji tego wielkiego projektu? Unia Europejska prze-znacza fundusze nie tylko na lotniska, koleje i szosy, również na edukację - w tym edukację historyczną - i na infrastrukturę związaną z turystyką.
Twierdza Modlin jest światowej klasy zabytkiem architektury fortecznej. Sumą jej dokonań od czasów Napoleona, przez carów rosyjskich i niepodległą II Rzecz-pospolitą aż po Układ Warszawski. Jest też ważnym miejscem w historii Polski i Europy. Podczas wojny obronnej 1939 roku okazała się nie do zdobycia dla całej potęgi III Rzeszy. Poddała się dopiero po upadku Warszawy. W wolnej Polsce i Europie XXI wieku powinna stać się nowoczesnym, interaktywnym muzeum woj-skowości i wojen. Muzeum urządzonym według najlepszych, międzynarodowych wzorów, do których należy Muzeum Powstania Warszawskiego. W Modlinie inter-aktywne wystawy i projekcje multimedialne mogłyby dotyczyć nie jednego powsta-nia, ale całych dziejów wojen, myśli wojskowej, budownictwa fortecznego, kultury strategicznej różnych państw, mocarstw i władców. Nowe muzeum byłoby kilka-dziesiąt razy większe od urządzonego dziś społecznymi siłami Towarzystwa Przyja-ciół Twierdzy Modlin.
A ponieważ twierdza jest wielka, zmieści nie tylko muzeum. Może zmieścić również park tematyczny. To wynalazek amerykański - połączenie edukacji i roz-rywki. Militarny park tematyczny byłby pierwszym takim w Polsce. Granica między muzeum a parkiem mogłaby być płynna - odtwarzaniem życia fortecznego różnych epok i kultur, oblężeń i obron, historycznych dramatów mogliby zajmować się cza-sem zawodowcy, a czasem entuzjaści-amatorzy. Rozmachu, na który pozwala wiel-ka Twierdza Modlin, nie osiągnięto jeszcze nigdzie nie tylko w Polsce, ale i w całej Europie. Sukces takiego przedsięwzięcia byłby gwarantowany - międzynarodowa sława i ogromna szansa dla tej części Mazowsza.
To plan na przyszłość. To co dziś dzieje się z twierdzą, nie napawa optymiz-mem. Dlatego lepiej zachować ją w rękach publicznych. Trzeba powstrzymać nisz-czenie jej murów i krajobrazu, rozkradanie zabytkowych detali. Przedstawiony wy-żej plan strategiczny jest ambitny i trudny, ale realny. Europa ceni pamięć swojej historii. Młodzi historię odkrywają i chcą wyprawiać się do jej tajemniczych głębi. Kryzysy gospodarcze przychodzą i odchodzą, Twierdza Modlin trwa.
Grzegorz Kostrzewa-Zorbas
W PRL działacz opozycji demokratycznej. Były radny sejmiku mazowieckiego (2006-2010). Od 2010 jest członkiem prezydenckiego Zespołu Doradczo-Konsultacyjnego Strategicznego Przeglądu Bezpieczeństwa Narodowego. Autor książki "Mazowsze 24".
Rekonstrukcja Bitwy o Berlin z 1945 roku na terenie Twierdzy Modlin
Widok koszar po północnej stronie
