Podział spółki

W przyszłości chcielibyśmy wydzielić ze spółki część produkcyjną (maszyny, tech-nologię, personel etc.) i przenieść ją do nowej spółki, tak aby usprawnić zarzą-dzanie, efektywniej wykorzystywać pieniądze i zdywersyfikować ryzyko prowadzo-nej działalności (nie obciążać nieruchomości zobowiązaniami dotyczącymi produkcji i odwrotnie), a wreszcie wprowadzić w przyszłości nowych inwestorów zewnętrz-nych, którym będzie można zaoferować zakup udziałów. Czy prawo dopuszcza podział spółek i jak należy to zrobić?

Autorka jest radcą prawnym z Kancelarii Radcy Prawnego Alicji Staroń

Kwestie dotyczące podziału spółek zostały uregulo-wane w przepisach Kodeksu Spółek Handlowych (art. 528-550 KSH), zgodnie z którymi spółkę kapitałową można podzielić na dwie albo więcej spółek kapitało-wych. Nie można natomiast dzielić spółki w likwi-dacji, która rozpoczęła podział majątku, a także spó-łek w upadłości.

Jak podzielić?

Podział przez wydzielenie polega na przeniesieniu części majątku spółki dzielonej na spółkę istniejącą lub na spółkę nowo zawiązaną w zamian za udziały tej spółki, które staną się własnością wspólników spółki dzielonej. Wydzielenie można przeprowadzić przez obniżenie kapitału zakładowego lub też z kapi-tałów własnych spółki innych niż kapitał zakładowy.

Jeżeli wydzielenie nastąpi do nowo powstałej spółki, to stosownie do przepisów KSH, wydzielenie nastąpi w dniu wpisu spółki do rejestru przedsiębiorców KRS.

Spółka nowo zawiązana, powstała w związku z podziałem, wstępuje z dniem wydzielenia w prawa i obowiązki spółki dzielonej, określone w planie podziału (częściowa sukcesja uniwersalna). W szczególności przechodzą na nią z dniem wy-dzielenia zezwolenia, koncesje oraz ulgi, pozostające w związku z przydzielonymi jej w planie podziału składnikami majątku spółki dzielonej, a które zostały przy-znane spółce dzielonej, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, kon-cesji lub ulgi stanowi inaczej.

Przejście majątku następuje z mocy przepisów KSH, bez konieczności przeno-szenia poszczególnych składników majątkowych czy też poszczególnych zobowią-zań z osobna w drodze tzw. sukcesji syngularnej. Instytucja podziału przez wydzie-lenie pozwala uniknąć szczegółowej, rozwlekłej i kosztownej procedury ponoszenia poszczególnych składników majątkowych i zobowiązań na inny podmiot prawny. Duże znaczenie w tej czynności ma również fakt, że przypisanie zobowiązań spółki dzielonej konkretnemu podmiotowi nie nastręcza trudności, gdyż nie jest wymaga-na zgoda wierzycieli na zmianę dłużnika, dzięki przyjęciu zasady częściowej suk-cesji uniwersalnej.

Przy podejmowaniu decyzji o podziale należy rozważyć również związane z tym aspekty podatkowe, a w szczególności obłożone podatkiem VAT, które wystąpią, o ile przeniesiona do nowej spółki część majątku nie będzie stanowić zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Na koniec warto jeszcze dodać, że dokonanie podziału spółki przez wydzielenie nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywil-no-prawnych.

Aleksandra Boniuszko-Iwańczuk

radca_prawny@op.pl, Warszawa-Falenica, ul. Poezji 19, lok. 413 (wejście od Bysławskiej 82)