Ochroniarz czy pracownik?

Nieraz można zobaczyć w supermarkecie czy innym sklepie jak ochrona zagląda ludziom do toreb! Podobnie w biurowcach - często jest ochrona, która potrafi zaka-zać wejścia do takiego budynku!

Autor jest prawnikiem w kancelarii Smoktunowicz & Falandysz

Ochroną mogą zajmować się wyłącznie osoby posia-dające odpowiednią licencję, bo zawód ochroniarza jest zawodem licencjonowanym. Każdy pracownik ochrony musi być odpowiednio ubrany, by ubiór jed-noznacznie wskazywał, że jest ochroniarzem. Co więcej, wszyscy pracownicy ochrony np. sklepu po-winni być tak samo ubrani. Żadnych uprawnień nie może mieć ktoś ubrany całkowicie "po cywilnemu"! Pracownicy ochrony mogą w określonych przypad-kach kontrolować, legitymować, a nawet zatrzymy-wać osoby.

Pracownicy ochrony mogą swoje czynności wy-konywać tylko w obrębie obiektu, który ochraniają. Takim miejscem może być np. sklep czy osiedle, blok, biurowiec. Generalnie chodzi o obiekty pry-watne. Tacy prywatni ochroniarze nie mogą działać na terenie publicznym, np. na ulicy!

Pracownik ochrony ma m.in. prawo do legitymowania osób znajdujących się na terenie obiektu, wzywania do opuszczenia placówki w przypadku zakłócenia po-rządku, a także ujęcia osoby stwarzającej w sposób oczywisty bezpośrednie za-grożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także dla chronionego mienia. Po za-trzymaniu ochrona ma obowiązek natychmiast wezwać policję.

Dopiero policja może dokonywać kontroli osobistej i przeszukania bagażu. Pra-cownicy ochrony nie mają do tego prawa. Tak więc, jeżeli np. w sklepie ktoś nie chce pozwolić, by ochroniarz zaglądał do jego torby, to ma do tego pełne prawo, ale musi liczyć się z tym, że zostanie wezwana policja. Podobnie, jeśli odmówimy wylegitymowania nas przez ochronę.

Inaczej wygląda sytuacja w sklepie, do którego każdy ma wolny dostęp i ochrona może reagować wyłącznie, jeśli coś się stanie, a inna np. w biurowcu czy zamkniętym osiedlu, które są terenami prywatnymi i dostęp do nich mają wy-łącznie osoby uprawnione. Na teren takich obiektów ochrona może nie wpuścić ko-goś, kto nie ma uprawnień. Jeśli jesteśmy na terenie takiego obiektu, pracownik ochrony może nas wylegitymować. Przed rozpoczęciem legitymowania pracownik ochrony musi podać swoje imię i nazwisko oraz, w razie potrzeby, okazać licencję lub inny dokument identyfikacyjny, potwierdzający jego uprawnienia. Osoba le-gitymowana musi mieć możliwość odczytania i zanotowania danych zawartych w li-cencji czy innych dokumentach. Musi też być podana podstawa prawna i przyczyny legitymowania.

W sytuacjach wymagających tego, zarówno w sklepie, jak i w biurowcu, ochro-na może użyć środków przymusu bezpośredniego, a nawet kajdanek, pałki, psa obronnego, paralizatora elektrycznego, ręcznego miotacza gazu, broni gazowej, a w drastycznych sytuacjach nawet broni palnej.

Osoby bez licencji nie mogą wykonywać zawodu ochroniarza. W praktyce moż-na sobie wyobrazić, że supermarket zatrudni pracowników nie tyle do ochrony, ale do pilnowania porządku na terenie sklepu... Niestety, nie będą one miały żadnych uprawnień przysługujących licencjonowanym ochroniarzom. Jednak rzeczywiście, gdyby taki pracownik był świadkiem przestępstwa np. kradzieży w sklepie, to może on dokonać tzw. obywatelskiego zatrzymania. Reguluje to art. 243 kodeksu postę-powania karnego, który stanowi, że: "każdy ma prawo ująć osobę na gorącym uczynku przestępstwa lub w pościgu podjętym bezpośrednio po popełnieniu przes-tępstwa, jeżeli zachodzi obawa ukrycia się tej osoby lub nie można ustalić jej toż-samości." Zatrzymanego należy niezwłocznie oddać w ręce policji.

dr adw. Michał Kuliński

Masz pytanie do prawnika? Dzwoń 22 614-58-28 lub pisz: kchodkowska@gazetaecho.pl. Prawnik odpowiada na pytania Czytelników tylko na łamach "Echa".