Mieczysław Treter - estetyk, krytyk sztuki oraz ,,szara eminencja" międzywojennego życia artystycznego w Polsce
autor: | Diana Wasilewska |
wydawnictwo: | Universitas |
wydanie: | Kraków |
data: | 28 lutego 2019 |
forma: | e-book (epub, mobipocket) |
liczba stron: | 408 |
ISBN: | 978-83-2422936-9 |
Książka jest pierwszą w Polsce publikacją monograficzną poświęconą szerokiej działalności kulturalnej i publicystyczno-badawczej Mieczysława Tretera - wybitnego, acz dziś niemal zapomnianego estetyka, krytyka sztuki, muzealnika i kuratora, aktywnego przede wszystkim w okresie międzywojennym. Autorka gruntownie odtwarza jego system estetyczny, wyrosły w dużym stopniu na postromantycznej myśli o sztuce, próbując jednocześnie włączyć wypowiedzi krytyczne Tretera w oś sporów o pryncypialne kwestie artystyczne epoki. Analizuje przy tym nie tylko jego zmieniające się poglądy odnośnie do sztuki czy samej krytyki, ale również specyfikę języka krytycznego, tj. stylistyczno-retoryczne ukształtowanie dyskursu. Omawia wreszcie działalność organizatorsko-wystawienniczą Tretera, wraz z jej recepcją w ówczesnej prasie polskiej i zagranicznej, przybliżając tym samym kulisy artystycznej sceny tamtych lat - widzianej jako pole ścierających się tendencji oraz walki o dominację w świecie sztuki.
"Jest to praca niewątpliwie pionierska i w takim ujęciu wręcz wyjątkowa, ponieważ odbiega daleko od tradycyjnej biografii i zmierza w stronę bardzo kompetentnej i źródłowo udokumentowanej analizy rozległego obszaru naszej krytyki tego okresu. (...) Mieczysław Treter jawi się tu jako spiritus movens większości działań instytucjonalnych związanych chociażby z propagandą sztuki polskiej poza granicami, ale przede wszystkim jako ,,krytyk środka", próbujący godzić (...) Scyllę sztuki i krytyki konserwatywnej z Charybdą nowoczesności".
Z recenzji prof. dr. hab. Waldemara Okonia
Dr Diana Wasilewska - historyk i krytyk sztuki (UAM), polonistka (UMK), absolwentka podyplomowego studium Laboratorium Reportażu (UW). Autorka monografii naukowej poświęconej krytyce artystycznej międzywojnia Przełom czy kontynuacja? Polska krytyka artystyczna 1917-1930 wobec tradycji młodopolskiej (2013), współautorka książki Lekcja historii Jacka Kaczmarskiego (2012), stypendystka Fundacji Lanckorońskich (2009), kierownik grantu NCN. W badaniach naukowych zajmuje się przede wszystkim krytyką artystyczną dwudziestolecia międywojennego, ze szczególnym uwzględnieniem retorycznego aspektu jej języka. Pracuje na Wydziale Sztuki Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.
WPROWADZENIE
1. Zamiast biografii
2. Stan badań i konstrukcja książki
I. ESTETYKA JAKO FILOZOFIA SZTUKI. ZARYS PROGRAMU ESTETYCZNEGO MIECZYSŁAWA TRETERA
1. Czym w gruncie rzeczy jest sztuka?
1.1. Sztuka jako przedmiot badań estetyki
1.2. Próba definicji sztuki
2. Od pacykarza do geniusza, czyli o dyspozycjach psychicznych i postawach artysty
3. Ekspresja jako istota sztuki
4. Styl i jego pochodne
5. Forma i jej korelaty
II. KRYTYKA ARTYSTYCZNA MIECZYSŁAWA TRETERA WOBEC SPORÓW O PRYNCYPIA EPOKI
1. Spory o polską sztukę współczesną
1.1. Sztuka awangardowa i jej artystyczne korzenie
1.2. Tęsknota za porządkiem: od Rytmu przez neoklasycyzm po nowy realizm
1.3. Kapiści w ofensywie
2. Śledź i cytryna kontra ułan z dziewczyną, czyli spor o temat w malarstwie
2.1. O malarstwo bez ,,literatury"
2.2. Spor o Matejkę
2.3. Główka kapusty czy głowa Chrystusa? Problem warsztatu artysty
2.4. ,,Chandra po zabawie". Debata wokół kryzysu sztuki i jej społecznego posłannictwa
2.5. Sztuka tematowa w Zachęcie
3. Sztuka a państwo
3.1. Sztuka i jej rola w życiu odrodzonego państwa
3.2. Faszyzm włoski jako wzorcowy model mecenatu państwowego
3.3. Ocena działalności rządu polskiego w sprawie sztuk plastycznych
4. Wobec sporów o sztukę narodową
4.1. Nacjonalizacja modernizmu i poszukiwania stylu narodowego w Polsce
4.1.1. Romantyczne i młodopolskie tęsknoty za stylem narodowym
4.1.2. Nacjonalizacja i upaństwowienie modernizmu - formizm i Rytm
4.1.3. Sztuka narodowa w warszawskiej Zachęcie
4.1.4. Wóz Grzymały czy barka Dantego? Wpływy paryskie a sztuka narodowa
4.1.5. Wobec sztuki ludowej
4.1.6. Narodowość vs kosmopolityzm
4.2. Sztuka narodowa według Mieczysława Tretera
4.2.1. O potrzebie sztuki narodowej
4.2.2. Naród, nacjonalizm i sztuka narodowa
4.2.3. ,,My, Francuzi Północy"? Wpływy obce a odrębność narodowego stylu
4.2.4. Temperament plemienny i rdzenne cechy sztuki polskiej
4.2.5. Polska sztuka narodowa
III. JĘZYK KRYTYCZNY MIECZYSŁAWA TRETERA
1. Kto powinien pisać o sztuce? Poglądy metakrytyczne Mieczysława Tretera
1.1. Tożsamość i funkcja krytyki
1.2. Artyści kontra znawcy
1.3. Precz z dyletantyzmem usłużnych wzmiankarzy!
1.4. ,,Nie wolno ględzić na Górze Synaj". Kryteria oceny i metody krytyczne - w stronę krytyki naukowej
2. ,,Treterologia sztuki polskiej" - metody krytyczne i style odbioru
2.1. Matejko
2.2. Dunikowski
2.3. Pautsch, Fałat, Wyczołkowski, Drabik i inni
3. (Nie)uprzedzonym okiem. Recenzje i sprawozdania z wystaw
3.1. Kryteria wartościowania dzieł sztuki
3.2. Retoryka ocen pozytywnych i strategie dyskredytacji nieaprobowanej sztuki
IV. PROPAGANDA SZTUKI I ,,SNY MOCARSTWOWE" MIECZYSŁAWA TRETERA
1. Muzea i zbiory państwowe
2. Zasady organizacji salonów artystycznych i wystaw zbiorowych - ,,dyktatorska" koncepcja wystawiennicza Mieczysława Tretera
3. Propaganda sztuki polskiej za granicą
3.1. Prestiż sztuki a ,,sny mocarstwowe" Mieczysława Tretera
3.2. Program i zadania TOSSPO
3.3. Propagandowa misji sztuki - organizacja wystaw zagranicznych
3.4. ,,Mniej artystow, więcej prac". Koncepcja wystawiennicza Tretera i kryteria wyboru dzieł na wystawy zagraniczne
3.5. ,,Treter od Szerzenia Sztuki Polskiej Wśrod Obcych". Działalność TOSSPO w opinii wspołczesnych
3.6. Prasa obca o wystawach sztuki polskiej
ZAKOŃCZENIE
ILUSTRACJE
BIBLIOGRAFIA
Bibliografia podmiotowa (publikacje Mieczysława Tretera)
Bibliografia przedmiotowa
Materiały archiwalne
INDEKS
Na sąsiedniej półce
-
[ książka, e-book ]Rozbieżne emancypacje. Przewodnik po prozie 1976-2020Przemysław Czapliński
-
[ książka ]Właściwy moment. Pół wieku z aparatemChris Niedenthal
-
[ książka, e-book ]Rozmowy o ludziach i pisaniuKazimierz Orłoś, Krzysztof Lisowski
-
[ książka, e-book ]King! AutobiografiaMuniek Staszczyk, Rafał Księżyk
-
[ książka, audiobook, e-book ]Służące do wszystkiegoJoanna Kuciel-Frydryszak
-
[ książka, audiobook ]Nie dajmy się podzielićSzymon Hołownia, Michał Kolanko
-
[ książka, e-book ]Koreańska sztuka szczęściaBarbara J. Zitwer
-
[ książka ]The New Yorker. Biografia pisma, które zmieniło AmerykęMichał Choiński
-
[ książka, e-book ]Osobliwość coraz bliżej. Kiedy połączymy się z AIRay Kurzweil
-
[ książka ]Osiecka. Rodzi się ptakKarolina Felberg
-
[ e-book ]VesticaŁukasz Maziewski, Michał Stachyra
-
[ e-book ]Nadzieja. Jak bezdomne psy uratowały mi życieNiall Harbison
LINKI SPONSOROWANE