Drugie małżeństwo ojca
19 września 2011
Mój ojciec po śmierci matki chce ponownie się ożenić. Dom, w którym mieszkałem z z nim od urodzenia, jest zapisany na niego. Ojciec ustanowił testament, w myśl którego po jego śmierci dom przechodzi na mnie. Jakie prawa w takim przypadku miałaby jego nowa żona? Co dziedziczyłaby po jego śmierci?
Jeśli Pański ojciec uczyni Pana jedynym spadkobiercą testamentowym (uwaga: nie wskazując w testamencie jedynie domu), jego drugiej żonie będzie przysługiwać roszczenie o zachowek. Dotyczy to zarówno sytuacji, w której dziedziczony majątek będzie stanowił tylko dom, jak i sytuacji, gdzie składników majątkowych będzie więcej.
Co do zasady zachowek wynosi połowę wartości udziału, jaki przypadałby uprawnionemu przy dziedziczeniu ustawowym. W świetle polskiego prawa cywilnego, uprawnionymi do zachowku są zstępni (dzieci, wnuki etc.),
małżonek oraz rodzice spadkodawcy. Zatem, przy założeniu, że w chwili śmierci Pana ojca nie będzie posiadał innych spadkobierców oprócz Pana oraz Pana macochy, a Pański ojciec uczynił Pana jedynym spadkobiercą w testamencie, wartość zachowku wynosiłaby jedną czwartą czystej wartości spadku. Uwaga: jeżeli okaże się, że Pańska macocha w chwili otwarcia spadku będzie osobą trwale niezdolną do pracy lub będzie Pan posiadał małoletnie rodzeństwo, wówczas wysokość ta wyniesie dwie trzecie, a nie połowę udziału spadkowego, jaki przypadałby przy dziedziczeniu ustawowym.
Czysta wartość spadku to różnica między wysokością aktywów wchodzących w skład spadku a wysokością długów spadkowych.
Niezależnie od powyższego, po śmierci spadkodawcy małżonek i inne osoby bliskie, które mieszkały z nim, mają prawo korzystać z mieszkania i urządzeń domowych przez trzy miesiące od otwarcia spadku na takich zasadach, jak do tej pory. Spadkobierca nie może ich tego uprawnienia pozbawić.
Na koniec należy podkreślić, że powyższa odpowiedź odnosi się do konkretnej sytuacji, przy założeniach wyżej opisanych. Zasady podziału majątku mogą okazać się zgoła inne, jeśli na przykład okaże się, że do spadku wchodzą inne składniki niż nieruchomość mieszkaniowa, a Pana ojciec wskazał w testamencie tylko ten konkretny dom. Sytuacja komplikuje się
także, jeśli w testamencie będzie wskazanych kilka osób jako uprawnionych do dziedziczenia w częściach ułamkowych. Do innego podziału majątku dojdzie
także wtedy, jeśli w chwili otwarcia spadku będą żyły inne osoby uprawnione chociażby do zachowku, tzn. Pana rodzeństwo czy też rodzice spadkodawcy.
dr Michał Kuliński
Autor jest adwokatem w
Kancelarii Battara Bartoszek Kuliński BBK
Tel. 22 690-68-68
