Bródno to nie Targówek? Wszystko się zmienia

Antoninów, Dotrzyma, Lewinów, Ugory, Ustronie - choć w poprzednim stuleciu używanie tych nazw było na porządku dziennym, dziś coraz szybciej odchodzą one w niepamięć. Wszystko za sprawą niebiesko-czerwonych tabliczek Miejskiego Systemu Informacji, znienawidzonego przez miłośników lokalnej historii i "historycznego nazewnictwa".

Czas płynie

Ustalmy jedno: nie ma i nigdy nie było czegoś takiego, jak "nazwy historyczne". Mirów to nie Wola
Urodziłem się na Mirowie. Gdyby ktoś powiedział mi wówczas, że mieszkam na Woli, stanowczo bym zaprzeczył. Inne były w użyciu 1000 lat temu, inne w wieku XVII, inne w naszych czasach i jest to zupełnie naturalne. Czasem zmiany zachodzą oddolnie, gdy obyczaj wypiera to, co widnieje w papierach (ciekawostka: znane osiedle Wrzeciono to oficjalnie Młociny). Częściej decydują jednak urzędnicy i politycy, zmieniający granice dzielnic, gmin, powiatów, województw i całych państw. Gdyby nazwy nie wędrowały, do tej pory "Warszawą" nazywalibyśmy tylko to, co znajduje się w obrębie średniowiecznych murów obronnych.

Gdzie jest Bródno?

Grodzisko w lesie Bródnowskim to pozostałość średniowiecznej osady, najstarszej na terenie dzisiejszej Warszawy. Czy mieszkańcy nazywali ją "Bródno" albo podobnie? Tego nie wiemy. Sama nazwa dzisiejszego osiedla pochodzi pośrednio od licznych w okolicy brodów, czyli płycizn, a bezpośrednio - od rzeki Brodni, po regulacji której powstał przepływający przez dzielnicę kanał. "Targówek" wziął się oczywiście od miejsca targów i oryginalnie nosił nazwę Targowe Małe lub Targowe Mniejsze. Przez długie stulecia Bródno i Targówek były osobnymi wsiami. Pomiędzy nimi istniał jeszcze folwark Bródno, później przekształcony w państwowe gospodarstwo rolne. Charakterystyczne, że kiedy w XIX wieku powstał cmentarz, został on nazwany "Bródzieńskim" a nie "cmentarzem na Targówku".

REKLAMA

Przyszło nowe

Targówek i Bródno zaczęły stapiać się w całość dopiero w XX wieku. Przyłączanie obu osiedli do Warszawy odbyło się w dwóch etapach w latach 1916-1951. W epoce PRL stały się one częścią wielkiej dzielnicy Praga Północ, ale już w latach 90. wydzielono z niej Białołękę i Targówek. Ten drugi - jak doskonale wiadomo - objął także Bródno, Zacisze i tereny przemysłowe między torami linii kolejowych do Wołomina i Siedlec. Dopełnieniem chaosu była budowa na Bródnie ratusza, nad wejściem do którego widnieje napis "Urząd Dzielnicy Targówek". Teraz na dawnym polu PGR Bródno powstaje osiedle, ochrzczone przez dewelopera "Nowym Targówkiem". Gdy zabudowa pustkowia między Wincentego a Gilarską dobiegnie końca, z Trockiej do Kondratowicza będzie można przejść w cieniu bloków. Gdzie wtedy będzie granica między Bródnem a Targówkiem?

(dg)