Tak, to jest Zamek Królewski. Nieznane zdjęcia z 1944 roku [FILM]

Niemcy przebywający w okupowanej Warszawie często fotografowali miasto, jednak w trakcie powstania warszawskiego zdjęcia wykonywali przeważnie fotoreporterzy z kompanii propagandowych, działający w strukturach niemieckiej armii i podporządkowujący się aktualnym wytycznym z Berlina. Kolekcja kupiona przez Muzeum Powstania Warszawskiego stanowi rzadkość. Są to fotografie dokumentacyjne, pozbawione ideologicznej wymowy.

Unikalny zbiór

- Zakupiona przy wsparciu Fundacji PGE kolekcja zdjęć to unikalny zbiór pokazujący powstańczą Warszawę - mówi Wojciech Dąbrowski, prezes PGE Polskiej Grupy Energetycznej. - Będzie to cenny element zbiorów Muzeum dokumentujący powstanie warszawskie z innej perspektywy. To już kolejny materiał historyczny zakupiony dzięki naszemu wsparciu, tym razem od zagranicznego kolekcjonera, i sprowadzony do Polski. Wiemy, jak ważne jest, aby świadectwa tamtych czasów znajdowały się w Polsce, w takich instytucjach jak Muzeum Powstania Warszawskiego, gdzie są dostępne dla wszystkich zainteresowanych i służą dbaniu o polską pamięć historyczną

Zdjęcia pokazują niemieckie stanowiska w różnych miejscach Warszawy, od Pragi przez Starówkę, po Wolę i Ochotę. Widać na nich przygotowania Niemców do obrony przed sowieckimi oddziałami zbliżającymi się do miasta, Wehrmacht obsadzający stanowiska artyleryjskie m.in. w ogrodach Zamku Królewskiego, na moście Gdańskim czy przy 11 Listopada. Na fotografiach widać także funkcjonariuszy kolejowych Bahnschutz podpalających składy butelek w skrzynkach.

Zdjęcia z powstania na aukcji

- Kiedy dowiedzieliśmy się, że na portalach aukcyjnych wystawione zostały niemieckie zdjęcia z powstania warszawskiego, natychmiast zareagowaliśmy - mówi dyrektor muzeum Jan Ołdakowski. - Udało nam się skontaktować z antykwariuszem, który zgodził się sprzedać nam cały zbiór pod warunkiem, że sfinalizujemy transakcję w ciągu 48 godzin. Dzięki współpracy z PGE mieliśmy możliwość szybkiego zakupu tych cennych zdjęć z powstania warszawskiego. Zdjęcia wykonane przez niemieckiego fotografa są wyjątkowe ze względu na dokumentacyjny, a nie propagandowy charakter. Kolekcja z Pilzna pozbawiona jest ideologicznego filtra. Na zdjęciach widać prawdziwy obraz zaplecza niemieckiej armii w Warszawie: zmęczenie, rezygnację z regulaminowego wyglądu, prowizoryczność stanowisk wojskowych, w końcu ruiny staromiejskich kościołów i kamienic, powstałych w wyniku ostrzału i bombardowania oraz planowe niszczenie zabytków.

Dla historyków szczególnie ważnymi zdjęciami w kolekcji okażą się trzy fotografie Zamku Królewskiego, na których uwieczniono etapy jego niszczenia pomiędzy 8 a 12 września 1944 roku. Widać jeszcze skrzydło z wieżą zegarową, które za chwilę również legnie w gruzach. Zabytkowy Zamek został celowo wysadzony w powietrze przez Niemców pod koniec sierpnia. Fotografie ukazują moment, kiedy na Starówce nie ma już ani powstańców, ani wypędzonych z domów i ruin mieszkańców dzielnicy. Cykl zamykają zdjęcia ludności cywilnej ewakuowanej ulicami Ochoty oraz ujęcia słynnego płotu obok Dulagu 121 w Pruszkowie, obwieszonego karteczkami osób poszukujących bliskich.

(dg)