Szansa dla niepełnosprawnych?

Trudno o pracę

Choroby i niższe wykształcenie sprawiają, że osoby niepełnosprawne mają poważ-ny kłopot ze znalezieniem pracy. Aż 52,5 procent z nich ma wykształcenie podsta-wowe lub niepełne podstawowe, a wykształcenie wyższe - zaledwie 3,9 procent. W Polsce zatrudnionych jest tylko 17,3 procent z 4,2 mln niepełnosprawnych. W 2003 roku pracowało 611 tys. takich osób, w tym w zakładach pracy chronionej - 207 tys., na otwartym rynku - 166 tys., najwięcej na własny rachunek - 238 tys. osób. Liczby najlepiej pokazują dramatyczną sytuację osób dotkniętych niepełnospraw-nością.

Ma być lepiej

Obecnie pracodawcy na osobę niepełnosprawną zatrudnioną w systemie pracy chronionej w stopniu znacznym mogą otrzymać do 130 procent najniższego wynagrodzenia, w stopniu umiarkowanym - 110 procent i w stopniu lekkim - 50 procent. Pracodawcy na tzw. otwartym rynku otrzymują 70 procent tych kwot. W przyszłości - zgodnie z projektem nowej ustawy o wspieraniu zatrudnienia oraz rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych - nie będzie podziału na otwarty rynek pracy i rynek chroniony; wszyscy zatrudniający otrzymają takie samo dofinansowanie. W 2005 i 2006 roku ma być ono wyższe, natomiast w kolejnych latach ma się zmniejszać. W latach 2005 i 2006 pracodawcy, którzy rozliczają się na zasadzie ryczałtu mają otrzymać:

• 135 procent minimalnego wynagrodzenia - na każdego zatrudnionego ze zna-cznym stopniem niepełnosprawności,
• 115 procent minimalnego wynagrodzenia - na każdego zatrudnionego z umiar-kowanym stopniem niepełnosprawności,
• 65 procent minimalnego wynagrodzenia - na osobę z lekką niepełnosprawnoś-cią.

Na kolejne lata przewiduje się mniej pieniędzy. W 2007 roku ma być odpowiednio 125, 105 i 60 procent najniższego wynagrodzenia, a w roku 2008 i w latach nastę-pnych - 110 procent w przypadku osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności, 90 procent - w przypadku umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, a 55 procent - w odniesieniu do osób z lekkim stopniem niepełnosprawności.

Nie od razu

Zdaniem członków Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych okres przejściowy na wprowadzenie nowych przepisów dotyczących zakładów pracy chronionej powinien trwać nie do końca br. - jak zaproponował w projekcie ustawy rząd - lecz ze względu na poważne opóźnienie procesu legislacyjnego w stosunku do założonego harmonogramu, do 31 grudnia 2006 roku, czyli tak długo, jak trwa kolejny rok obrachunkowy. Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego wskazują, że niedopuszczalna jest zmiana warunków udzielania pomocy finansowej zakładom pracy chronionej posiadającym status na czas określony w trakcie jego ważności. Zatem sprawa jest otwarta. Jak będą wyglądać przepisy nowej ustawy to sprawa ważna, bowiem do nich zależy, czy niepełnosprawni będą mieli większą szansę na otrzymanie pracy. Ważne jest także, co będzie z zakładami pracy chronionej. Czas najwyższy jednoznacznie określić, jaki ma być ich status.

Jak płaci przedsiębiorca?

Jeżeli firma zatrudnia 25 osób, a niepełnosprawni stanowią mniej niż sześć procent załogi, do PFRON trzeba odprowadzać kwotę będącą iloczynem 940 zł i liczby pracowników brakujących do owych sześciu procent. Duże firmy płacą więc nawet po kilka milionów złotych. Traktując przy tym opłaty jak podatek, gdyż nie stanowią one kosztów uzyskania przychodów. Przedsiębiorstwa, które osiągają wymagany poziom zatrudnienia niepełnosprawnych, mogą liczyć na rozmaite formy dotacji - m.in. na dofinansowanie wynagrodzeń czy przystosowanie stanowisk pracy i likwidację barier architektonicznych.

km

Więcej informacji na temat przepisów dotyczących zatrudniania osób niepełnosprawnych oraz pomocy udzielanej przedsiębiorcom można znaleźć na stronie www.pfron.org.pl.