Opalenizna i co potem?
30 lipca 2002
W docierającym na ziemię promieniowaniu słonecznym oprócz promieni widzialnych znajduje się promieniowanie ultrafioletowe i podczerwone. W wyniku przebywania na słońcu może dojść do ostrych objawów posłonecznych, z których najczęstszym jest oparzenie.
Nasze oczy są także bardzo wrażliwe na promieniowanie UV i mogą reagować świetlnym zapaleniem rogówki (tzw. ślepota śnieżna), a w konsekwencji długoletniego naświetlania może dojść do rozwoju zaćmy, skrzydlika.
W przypadku mało rozległych oparzeń skóry możemy radzić sobie sami stosując chłodne kompresy, natłuszczanie skóry, słabe preparaty z kortykosteroidami. Ale w przypadku poparzenia większych powierzchni ciała, bądź przy wystąpieniu nasilonych objawów ogólnych powinniśmy skorzystać z porady specjalisty.
Stopień szkodliwości promieniowania ultrafioletowego zależy nie tylko od wielkości dawki UV, ale także od indywidualnej wrażliwości skóry. Wyróżniono 4 typy skóry na podstawie zdolności do opalania się. Typ I - o włosach rudych i niebieskich oczach - nigdy się nie opala, zawsze się oparzy. Typ II - o blond włosach i zielonych lub niebieskich oczach równie często się opala i oparza, typ III o włosach brązowych i oczach szaro-brązowych zawsze się opala i rzadko się oparza, natomiast osobnicy o typie IV skóry nigdy nie ulegają oparzeniu, zawsze się opalają (włosy czarne, oczy brązowe).
Normalną reakcją skóry na ekspozycję na słońce jest rumień - ta odpowiedź jest natychmiastowa i trwa kilka minut a następnie ustępuje. Opalenizna właściwa o trwalszym charakterze wywołana zarówno przez długi ultrafiolet (UVA) i krótki ultrafiolet (UVB) - powstaje do około 72 godzin po nasłonecznieniu.
Jednak oparzenia słoneczne i opalenizna to tylko wczesne objawy działania słońca na naszą skórę.
Promieniowanie UV jest podstawowym czynnikiem powodującym zmiany pojawiające się na skórze z wiekiem, w obrębie okolic eksponowanych na światło. Skóra narażana przez lata na działanie słońca ma zupełnie odrębne cechy w porównaniu do skóry zmienionej wyłącznie z powodu wieku. Takie nowe stosunkowo zjawisko nazwano posłonecznym starzeniem się skóry - photoaging. Ze zjawiskiem tym mamy coraz częściej do czynienia ze względu na wydłużający się czas życia oraz ze względu na modę na opaleniznę i korzystanie z solariów.
Skóra poddana długoletniemu nasłonecznianiu charakteryzuje się drobnymi, głębokimi zmarszczkami, wiotkością, nierówną powierzchnią, przebarwieniami i punktowymi odbarwieniami. Dodatkowo mogą występować porozszerzane naczynia krwionośne, zaskórniki, przerośnięte, pootwierane ujścia gruczołów łojowych. Często dochodzi do rozwoju zmian przednowotworowych i nowotworowych skóry. W celu zapobiegania tego typu zmianom niezbędna jest ochrona zarówno przed promieniami UVB jak i UVA oraz właściwe stosowanie preparatów przeciwsłonecznych.
lek. med. Dorota Bystrzanowska
