Koszty postępowania przed sądem cywilnym
8 listopada 2006
Poważną barierą przed jaką staje osoba zastanawiająca się nad skierowaniem swojej sprawy do sądu jest świadomość kosztów z tym związanych. Wiadomo, iż prawie każda czynność urzędowa wiąże się z koniecznością poniesienia określonych opłat.
Koszty sądowe nie są niskie, ale też nie aż tak wysokie, jak się powszechnie uważa.
Zasadniczą opłatą, którą składający pozew musi ponieść jest tak zwany "wpis sądowy", który przeważnie uzależniony jest od wartości dochodzonego pozwem roszczenia i wynosi zwykle 5% (choć może też określony być kwotowo dla danego rodzaju sprawy lub w innej wartości procentowej). Szczegółowe zasady naliczania opłat określa ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cy-wilnych. Wpis sądowy musi być opłacony na początku, wraz ze skierowaniem poz-wu lub wkrótce potem. Jeśli opłata ta nie zostanie uiszczona sprawa nie będzie pod-legała rozpatrzeniu przez sąd, a pozew zostanie odrzucony.
Wpis sądowy jest zasadniczym kosztem postępowania, choć w zależności od rodzaju procesu mogą też pojawić się inne koszty, np. opłaty za opinie sporzą-dzane przez biegłych sądowych.
Osobną kategorią są koszty zastępstwa prawnego. Każdy sam może wybrać sobie pełnomocnika spośród radców prawnych lub adwokatów. Wówczas indywi-dualnie ustala wynagrodzenie.
Posiadanie fachowego pełnomocnika nie jest jednak bezwzględnym wymogiem w sprawach cywilnych. Jedynie kasacja musi być wnoszona przez radcę prawnego lub adwokata, w pozostałych przypadkach można prowadzić postępowanie sądowe osobiście. Choć z uwagi na dokonane zmiany procedury sądowej poprzez przesu-nięcie na strony postępowania całego ciężaru dowodzenia, w wielu wypadkach mo-że to być rozwiązanie ryzykowne, gdyż w przypadku zapadnięcia niekorzystnego rozstrzygnięcia, nie ma już możliwości ponownego przedstawienia sądowi zapom-nianych czy zaniedbanych dowodów.
Nie każdy musi ponosić koszty procesu sądowego. Po pierwsze wygrywający proces otrzymuje zwrot całości wyłożonych kosztów. Po drugie osoby niezamożne, jeśli wykażą, że są w trudnej sytuacji materialnej, mogą otrzymać zwolnienie od kosztów sądowych, co oznacza, iż w ogóle nie muszą wykładać żadnych kwot. Nie opłacają nawet wpisu sądowego.
Ponadto osoba, której przyznano zwolnienie od kosztów sądowych ma prawo zwrócić się o przyznanie pełnomocnika procesowego z urzędu, a więc radcy praw-nego lub adwokata, którego wynagrodzenie opłaci Skarb Państwa.
Koszty postępowania sądowego nie odbiegają od kosztów związanych z innymi podejmowanymi działaniami, pozostając w relacji do wartości dochodzonych rosz-czeń, stopnia skomplikowania sprawy oraz długości trwania procesu sądowego. A konkretne wartości kosztów trzeba ustalać dla danej sprawy.
Agnieszka Pajer
Radca Prawny
Autorka prowadzi Kancelarię Prawną
