Joszko Broda gwiazdą Dni Węgierskich na Białołęce

Co ma wspólnego nasza dzielnica z Węgrami? Dlaczego raz w roku właśnie w tej części Warszawy odbywają się Dni Węgierskie? Białołęka posiada wyjątkowe nagromadzenie miejsc pamięci poświęcone Węgrom. Zmieniali się rządzący dzielnicą, ale słabość do Węgrów pozostawała stała, niezależnie od przynależności politycznej. Wymownym znakiem tej sympatii jest fakt podpisania przez dzielnicę umowy partnerskiej z dzielnicą Budapesztu Budafok-Tétény. W ramach tej umowy przeprowadzana jest wymiana młodzieży oraz wizyty delegacji samorządowych.

Pamiątki węgierskie na Białołęce naniesione na mapę dzielnicy tworzą swoisty szlak, który może być ciekawą propozycją na wycieczkę pieszą lub rowerową. Wyruszmy tym szlakiem! Przygodę rozpoczynamy od ulicy Józsefa Antalla, która honoruje węgierskiego ministra z okresu II wojny, odpowiedzialnego za pomoc dla polskich uchodźców przybyłych na Węgry po klęsce wrześniowej. Antall za swe zasługi zyskał przydomek "Ojca Polaków". Na jednym krańcu ulicy stoi pamiątkowy obelisk, a na drugim znajduje się pamiątkowa tablica.

Kolejnym miejscem na węgierskim szlaku jest skrzyżowanie dwóch małych uliczek osiedlowych, które nazwano Skwerem Przyjaciół Węgierskich. Ta nazwa w tym miejscu nie jest przypadkowa. Krzyżujące się w tym miejscu uliczki za patronów mają ks. Béla Vargę i Henryka Sławika. Pierwszy był działaczem węgierskiej emigracji antykomunistycznej. Natomiast Henryk Sławik w czasie II wojny światowej organizował pomoc polskim uchodźcom (w tym Żydom), którzy znaleźli się na Węgrzech. Ściśle współpracował z Józsefem Antallem. Został uhonorowany tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.

Tuż obok, przy ul. Myśliborskiej jest kościół Najświętszej Maryi Panny Matki Pięknej Miłości, w którym znajduje się piękny witraż świętego Stefana - pierwszego króla Węgier. Na witrażu widać, jak św. Stefan otrzymuje koronę, która do dnia dzisiejszego jest najważniejszym symbolem Węgier. Wielkość tego symbolu uświadamiamy sobie, gdy zobaczymy z jakimi honorami jest przechowywana pod wielką kopułą parlamentu węgierskiego. Na witrażu umieszczono także, piastowski herb Orła Białego i herb Węgier.

Na skrzyżowaniu ulic Ordonówny i Strumykowej znajduje się rondo Laszlo Osvatha, a obok stoi jego pomnik. Węgierski minister spraw zagranicznych pomagał polskim uchodźcom w czasie II wojny światowej. Przedstawiono go siedzącego na krześle z rozłożoną na kolanach mapą Węgier z 1939 r., która wskazuje miejsca schronienia dla Polaków. W tle pomnika znajduje się fragment kolumnowej ściany z czerwonego marmuru z Tardos, która przypomina wnętrze parlamentu Węgier. Na ścianie zostały wyryte nazwiska 27 Węgrów, którzy udzielili pomocy polskim uchodźcom oraz nota biograficzna z życia Osvatha.

Ostatnim, wyjątkowym miejscem związanym z Węgrami jest budynek przy ul. Modlińskiej 257. Skrywa piękną historię z czasów wojny. Benedyktynki prowadziły tu zakład dla dziewcząt oraz przechowywały żydowskie dzieci. Gdy w 1944 r. zbliżał się front, stacjonujący w pobliżu Węgrzy pomogli siostrom w ewakuacji zakładu, zapewniając bezpieczny transport i ochronę. Pamięć o obecności oddziałów węgierskich, wówczas sojuszników III Rzeszy, i ich życzliwość dla miejscowej ludności jest przechowywana w sercach mieszkańców do dzisiaj. Najnowszym odkryciem jest historia z czasów Powstania Warszawskiego, w czasie którego odział partyzantów z Białołęki został uratowany przez żołnierzy węgierskich.

Takie nagromadzenie śladów węgierskich w jednym miejscu uprawnia do stwierdzenia, że Białołęka jest "węgierskim zakątkiem" na mapie Warszawy. Ten fakt stał się także pretekstem do organizowania już od pięciu lat Dnia Węgierskiego.

W tym roku V Dni Węgierskie na Białołęce odbędą się w dniach 3-4 października. Organizatorami wydarzenia są: Fundacja Fundusz Innowacji Lokalnych, Białołęcki Ośrodek Kultury, Urząd Dzielnicy Białołęka. Partnerem jest Fundacja Ave. Wydarzenie jest współfinansowane ze środków Instytutu Współpracy Polsko-Węgierskiej im. Wacława Felczaka. Wstęp jest wolny, ale liczba miejsc ograniczona i obowiązują zapisy.

Bogaty program

Gra miejska "Dwa bratanki" po miejscach pamięci polsko-węgierskich. Uczestnicy gry udadzą się śladami pamiątek węgierskich w naszej dzielnicy wykonując rozmaite zadania. Start gry w sobotę 3.10.2020 r. o godz. 10.00 przy urzędzie dzielnicy. W grze mogą wziąć udział drużyny od 2 do 8 osób (co najmniej jedna powinna być pełnoletnia). Obowiązują zapisy pod adresem mailowym zapisy@exploring.pl. Zapisy są przyjmowane do 01.10.2020 r.

Warsztaty kulinarne "Węgierskie smaki" odbędą się 3.10.2020 o godz. 14.00. Uczestnicy przy pomocy szefa kuchni i przy w pełni wyposażonych stanowiskach, ugotują prawdziwe węgierskie potrawy. Cztery zespoły przygotują prawdziwie węgierskie leczo, porkolt węgierski, rantott sajt czyli smażony ser, palacsinte czyli naleśniki nadziewane. Wszystkie dania trafią na wspólny stół, a uczestnicy będą je kosztować. Warsztaty odbędą się przy ul. van Gogha 1 na terenie BOK w plenerze pod specjalnymi namiotami, degustacja odbędzie się w holu BOK. Obowiązują zapisy pod adresem kasa@bok.waw.pl lub telefonicznie pod numerem 22 300-48-00 wew. 1.

Wszystkich chcących poznać związki kulturowe łączące Polskę i Węgry zapraszamy na warsztaty rodzinne "Joszko Broda i 40 instrumentów z Karpat" i jego koncert z zespołem "Polsko-Węgiersko".

Podczas warsztatów rodzinnych "Joszko Broda i 40 instrumentów z Karpat" usłyszymy kilkadziesiąt instrumentów ludowych z rejonu Karpat, m.in. zwykły liść, kawałek słomki czy trzciny, gliniane okaryny, drewniane fujarki. Joszko spróbuje ukazać wartość tradycji, lokalnej kultury, zwyczajów rodzinnych i historii lokalnej. Warsztaty odbędą się 3.10.2020 r. o godz. 17.00 w Białołęckim Ośrodku Kultury przy ul. van Gogha 1. Obowiązują zapisy pod adresem kasa@bok.waw.pl lub telefonicznie pod numerem 22 300-48-00 wew. 1.

Koncert z zespołem "Polsko-Węgiersko" pt. "Joszko Broda Karpaty" będzie punktem kulminacyjnym Dni Węgierskich na Białołęce. Różnorodność, bogactwo i siła muzyki etnicznej, która w połączeniu z nowoczesnymi, jazzowymi brzmieniami, wydobytymi przez muzyków, tworzy niezwykłe zjawisko, bo Karpaty to miejsce przenikania kultur. To wszystko 3.10.2020 r. o godz. 19.00 w Białołęckim Ośrodku Kultury przy ul. van Gogha 1. Obowiązują zapisy pod adresem kasa@bok.waw.pl lub telefonicznie pod numerem 22 300-48-00 wew. 1.

W niedzielę, 4 października, wybierzemy się na wycieczkę zabytkowym Ikarusem szlakiem węgierskich historii i miejsc na Białołęce. Wycieczkę poprowadzi Bartłomiej Włodkowski z Fundacji Ave. Wyprawa odbędzie się w niedzielę 4.10.2020. Start o 15.30 przed ratuszem, ul. Modlińska 197. Zapisy na stronie www.fundacjaave.pl.

Piotr Oracz
radny dzielnicy Białołęka
organizator Dni Węgierskich