Dziedziczenie mieszkania

Aby w pełni odpowiedzieć na Pani pytanie, należałoby określić, o jakim rodzaju własności nieruchomości lokalowej jest mowa. Możliwości jest kilka tj. odrębna własność lokalu, spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu. Bez względu jednak na to, z którą z tych form własności mamy do czynienia, żadnej z ustaw regulujących te zagadnienia nie jest znane pojęcie "główny lokator". Przede wszystkim z tego, co Pani napisała wynika, że własność mieszkania przysługiwała jedynie Pani mężowi. Po pierwsze, zgodnie z przepisami kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, do majątku osobistego każdego z małżonków należą przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej. Tak więc, z uwagi na fakt, że mieszkanie to zostało wykupione przez Pani męża przed ślubem, stanowi ono odrębny majątek zmarłego. Po wtóre, w Pani pytaniu nie ma mowy o zbyciu przez męża na Pani rzecz prawa do lokalu, bez względu na to jaką miało ono formę. Wobec tego, w pierwszej części odpowiedzi określę zasady dziedziczenia przy poszczególnych rodzajach własności wymienionych wyżej.

Spółdzielcze - lokatorskie

Jeśli mamy do czynienia ze spółdzielczym lokatorskim prawem do lokalu, to po śmierci męża przysługuje Pani roszczenie o przyjęcie do spółdzielni i zawarcie umowy ustanawiającej spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu, przy czym należy złożyć deklarację członkowską w terminie jednego roku od śmierci współmałżonka. W ten sposób nabędzie Pani lokatorskie prawo do lokalu. Spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego jest niezbywalne i co do zasady nie przechodzi na spadkobierców, z tym zastrzeżeniem, że dzieci i inne osoby mają prawo do dziedziczenia jedynie wkładu mieszkaniowego.

Spółdzielcze - własnościowe

Inaczej wygląda sytuacja w przypadku spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, które jest prawem zbywalnym i podlegającym dziedziczeniu. To z kolei oznacza, że prawo do lokalu po śmierci Pani męża przeszło na kilku spadkobierców. W tym wypadku wszyscy spadkobiercy mogą złożyć wniosek o przeniesienie na ich rzecz własności lokalu, do którego przysługuje im spółdzielcze własnościowe prawo do mieszkania i spółdzielnia powinna, po spełnieniu warunków koniecznych do przewłaszczenia, przenieść na nich własność lokalu stosownie do posiadanych udziałów.

Przy formie odrębnej własności mieszkania sprawa jest o tyle prosta, że nie występuje podmiot trzeci w postaci spółdzielni, więc zastosowanie mają ogólne zasady opisane niżej.

Brak testamentu

Jeśli chodzi o podział spadku przy dziedziczeniu ustawowym, tj. w przypadku braku testamentu, należy zauważyć, że zgodnie z kodeksem cywilnym w pierwszej kolejności powołane są do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek (uwaga: wszystkie dzieci). Dziedziczą oni w częściach równych, jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku. Jeśli chodzi o dziedziczenie lokalu mieszkalnego, przepisy nie nakładają na spadkobierców obowiązku przeprowadzenia działu spadku - bez względu na formę własności. Niemniej jednak każdy ze spadkobierców może żądać zniesienia wspólności ułamkowej tego prawa, stosownie do przepisów o zniesieniu współwłasności. W wyniku dokonania działu spadku, spadkobiercy mogą umówić się co do tego, czy prawo do mieszkania przysługuje jednej osobie (np. Pani), a pozostali spadkobiercy zostają spłaceni, czy też pozostaje współwłasność, którą w przyszłości można znieść.

dr Michał Kuliński
Autor jest adwokatem w Kancelarii Battara Bartoszek Kuliński BBK Tel. 22 690-68-68