Czy groby są wieczne?

Adwokat radzi czytelnikom "Echa"

Czy można na cudzym grobie pochować następnego człowieka? Jak można temu zapobiec? Bardzo boję się, że któregoś roku przyjadę na grób mamy, a jego już nie będzie.

Sprawy "prawa do grobu" reguluje specjalna ustawa o cmentarzach z 1959 r. Przede wszystkim trzeba podkreślić, iż wykupując miejsce na cmentarzu, za-wieramy z jego zarządem umowę cywilnoprawną o pochowanie. Do zawarcia takiej umowy dochodzi niezależnie od tego, czy jest to cmentarz komunalny czy parafialny. Taka umowa daje bliskim zmarłego określone prawa.

W sprawie poruszonej w pytaniu Czytelniczki szczególne istotny jest art. 7 wspomnianej ustawy o cmentarzach. Grób ziemny w żadnym wypadku nie może być użyty ponownie przed upływem 20 lat od pierwszego pochówku. Jeżeli chcemy mieć pewność, że grób naszego bliskiego nie zostanie zlikwidowany, to po upływie 20 lat musimy dokonać stosownego za-strzeżenia i, co szczególnie istotne, należy dokonać opłaty. Takiego zastrzeżenia może dokonać każdy, nie musi to być osoba z rodziny pochowanego. Po kolejnych 20 latach można odnawiać zastrzeżenie i po wniesieniu opłaty, grób na kolejne 20 lat musi zostać zachowany. Jeżeli co 20 lat ktoś wniesie opłatę, grób nigdy nie zostanie zlikwidowany.

Natomiast jeżeli zastrzeżenie nie zostało zgłoszone i nie wniesiono opłaty, za-rząd cmentarza może rozporządzać grobem i przyjąć do pochowania w nim innego zmarłego. W takiej sytuacji prawa do grobu wygasają i bez znaczenia będzie, że grób stale ktoś odwiedzał i pielęgnował. Oczywiście zarząd cmentarza powinien kierować się, poza regulacjami prawnymi, również pewnym zrozumieniem szcze-gólnego znaczenia tego miejsca dla osób bliskich. Jeżeli grób jest przez lata utrzymywany, to nawet po upływie 20 lat od ostatniej opłaty, zarząd cmentarza powinien poinformować zainteresowanych o konieczności jej dokonania.

Warto też wspomnieć, że Sąd Najwyższy wydał kilka lat temu wyrok, w którym uznał, że w przypadku miejsca pochówku ziemnego w grobie rodzinnym, uprawnie-nie osoby bliskiej zmarłego do decydowania o przeznaczeniu wolnego miejsca nie wygasa wskutek niezgłoszenia przez nią odpowiedniego zastrzeżenia i uiszczenia opłat po upływie 20 lat. Oznacza to, że jeśli np. mamy na cmentarzu grób przewi-dziany dla obojga małżonków, to po pochowaniu jednego z nich, w drugim wolnym miejscu nie może być nikt pochowany bez zgody żyjącego małżonka, nawet jeśli upłynął już 20-letni okres od dokonania ostatniej opłaty.

Bardziej od grobów ziemnych chronione są groby murowane, przeznaczone do pochowania zwłok większej liczby osób, a także do chowania urn zawierających spopielałe szczątki ludzkie. Takie groby są chronione wieczyście, czyli nie stosuje się do nich przepisu o konieczności wnoszenia opłaty co 20 lat. Groby murowane oraz katakumby zapewniają trwałe korzystanie z nich i chowanie kolejnych zwłok bez ograniczeń czasowych i dalszych opłat, z wyjątkiem opłaty za każdy kolejny pochówek.

Adw. Robert Smoktunowicz