Ciekawy Wawer

Zamieszczona w poprzednim odcinku tablica znajduje się w Międzylesiu na skwerze przed wejściem do dawnych zakładów ZWAR. Prawidłowo zagadkę odgadli Pan Eligiusz Kozłowski i Piotr Krasiński. Pan Eligiusz słusznie zauważył, że w dniu 10 września 1944 roku wyzwalane Zakłady ZWAR im. G. Dymitrowa nie nosiły tej nazwy, tylko Fabryka Aparatów Elektrycznych K. Szpotański i Sp.

Jak podaje Wikipedia, Kazimierz Szpotański (ur. 16 grudnia 1887 we Włocławku, zm. 10 lipca 1966 w Warszawie) - polski inżynier elektryk, pionier przemysłu aparatów elektrycznych. Był absolwentem Wydziału Elektrycznego Politechniki w Charlottenburgu, a po studiach pracował w firmie AEG w Berlinie, potem w fabryce Siemensa w Rydze, gdzie od podstaw zbudował i zorgani-zował dział budowy aparatów elektrycznych, oraz w oddziale tej firmy w Charkowie. W listopadzie 1918 założył w Warszawie, w dwupokojowym lokalu przy ulicy Mirowskiej, Fabrykę Aparatów Elektrycznych K. Szpotański i Spółka i zaczął od produkcji włączników do światła. Warsztat ten, początkowo zatrudniający dwie osoby, po przeniesieniu na Pragę (w kwadracie obecnych ulic Ka-łuszyńskiej, Rybnej, Drewnickiej i Gocławskiej) bardzo szybko się rozrósł i stał się największym w przedwojennej Polsce przedsiębiorstwem produkującym aparaturę elektryczną. Inżynier Szpo-tański mówił, że produkcja w jego fabryce musi odpowiadać systemowi IEEN (jakości, ekonomii, estetyce i nowoczesności). W 1919 był w gronie współzałożycieli Stowarzyszenia Elektryków Polskich (prezes w latach 1938-1939 i 1939-1946). W 1938 r. niektóre oddziały fabryki zos-tały przeniesione do Międzylesia, co możliwe było dzięki zamówieniom dla Centralnego Okręgu Przemysłowego. Przed wojną fabryka zatrudniała 1200 pracowników, w tym 100 inżynierów. Fabryka liczników funkcjonowała też w czasie okupacji, jednak 20 października 1944 została przejęta pod przymusowy zarząd tymczasowy. Po II wojnie światowej został dyrektorem Pań-stwowej Fabryki Aparatów Elektrycznych - fabryki otwartej na bazie znacjonalizowanej fabryki Szpotańskiego, późniejszych Zakładów Wytwórczych Aparatury Wysokiego Napięcia ZWAR w Warszawie i Międzylesiu. Fabryka ta zajmowała się głównie produkcją do byłego ZSRR i po roku 1990 została sprzedana firmie ABB pod nazwą ABB ZWAR. Pod naciskiem władz komunistycz-nych Kazimierz Szpotański opuścił założony przez siebie, znacjonalizowany zakład.

A teraz kolejna zagadka: W Wawrze są też mosty. Gdzie można spotkać ten most? Informacje prosimy przesyłać na adres redakcji lub pocztą elektroniczną na adres w.zalewski@itl.waw.pl.

Włodzimierz Zalewski