Tysiące mieszkań bez księgi wieczystej. Od wielu lat nic się nie zmienia

Od ponad 30 lat mieszkańcy spółdzielni mieszkaniowych borykają się z problemem braku regulacji stanu prawnego gruntów, na których stoją zbudowane w latach 60., 70. i 80. Ratusz chciał zlikwidować parking mieszkańcom Lazurowej
Na posiedzeniu komisji inwestycji i ładu przestrzennego radni zajęli się protestem mieszkańców Spółdzielni Mieszkaniowej Lazurowa wobec planów likwidacji parkingu położonego przy ul. Lazurowej 12 i Rozłogi 9. Władze Warszawy żądają zwrotu tej nieruchomości. Po stronie mieszkańców stanął wojewoda. XX wieku spółdzielcze bloki. Niestety w bardzo wielu przypadkach, pomimo spełnienia przez spółdzielnie mieszkaniowe wszystkich wymogów prawnych, ratusz wciąż uchyla się od zawarcia z nimi umów o ustanowienie użytkowania wieczystego, do czego jest prawnie zobowiązany. Zdarza się też tak, że bloki stoją zarówno na terenach miasta, jak i Skarbu Państwa lub o grunty upominają się spadkobiercy dawnych właścicieli. Wówczas sprawa regulacji utyka na lata w sądowych i urzędniczych gabinetach. Jak przekonują prezesi spółdzielni mieszkaniowych - tracą na tym wszyscy, a zwłaszcza spółdzielcy.

Co zakłada projekt ustawy?

Naprzeciw tym problemom wychodzi projekt ustawy, którego celem jest zapewnienie spółdzielniom mieszkaniowym tytułu prawnego do gruntów będących w ich władaniu, których właścicielem jest Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego. Projekt dotyczy spółdzielni mieszkaniowych, które wybudowały na tych gruntach budynki, lecz z różnych względów nie przysługuje im do dziś tytuł prawny w postaci użytkowania wieczystego. - Najważniejszym założeniem projektu jest przyznanie spółdzielniom mieszkaniowym prawa użytkowania wieczystego w stosunku do gruntów, które 5 grudnia 1990 r. były w ich posiadaniu i będą w dniu wejścia w życie ustawy oraz do gruntów, które spółdzielnie posiadały łącznie przez okres co najmniej 10 lat przed wejściem w życie ustawy - mówi autor projektu Marcin Bajko. Wraz z prawem użytkowania wieczystego, spółdzielnie nabywać mają nieodpłatnie prawo własności do budynków i urządzeń znajdujących się na gruncie.

- Projekt ustawy zakłada odpłatność ustanowienia użytkowania wieczystego poprzez ustalenie pierwszej opłaty na poziomie 15% wartości gruntu, ustalonej na podstawie krotności stawki podatku od nieruchomości. Co jednak istotne, na poczet opłaty zaliczać się mają wszelkie dokonane przez spółdzielnie opłaty w odniesieniu do danej nieruchomości, z wyłączeniem opłat i podatków lokalnych - podkreśla Barbara Różewska, prezes zarządu Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej.

Zator w warszawskiej radzie miasta

- Raz, może dwa razy w roku na sesję Rady Warszawy trafiają uchwały umożliwiające regulacje prawne nieruchomości spółdzielczych. I są one popierane przez radnych raczej jednomyślnie. Jednak bez impulsu ustawowego, to będą lata lub nawet dziesiątki lat, zanim spółdzielcy osiągną swój cel - mówi radny miasta Dariusz Figura. - Obecnie praca nad stanem prawnym nieruchomości jest po stronie urzędników i spółdzielców. Urzędnicy mają swoje opory, a jeśli chodzi o spółdzielnie, to mają mnóstwo dokumentów do zgromadzenia i trwa to latami. Stąd zaledwie jedna, dwie uchwały rocznie na radzie miasta. Problemy z regulacją gruntów mogą wpływać na opłaty mieszkańców, bo dochodzi kwestia opłat za bezumowne korzystanie z gruntów. Z drugiej strony jest też temat upłynnienia rynku nieruchomości mieszkań. Jeżeli stan prawny mieszkania jest uregulowany, to wtedy obrót nieruchomościami jest bardziej płynny, a to też może wpływać na obniżenie cen mieszkań. Regulacja stanu gruntów spółdzielczych jest w stanie uwolnić te grunty pod inwestycje, a to także potencjalny spadek cen mieszkań w Warszawie, a jak wiemy ceny w stolicy to bardzo duży problem, zwłaszcza dla ludzi młodych - podsumowuje radny Dariusz Figura.

REKLAMA

Prawo użytkowania a prawo własności

- Mieszkania, dla których sądy nie chcą zakładać ksiąg wieczystych z powodu nieuregulowanych gruntów, mogą być sprzedawane tylko za gotówkę, bo banki nie chcą udzielać kredytów na zakup takich nieruchomości. W konsekwencji wartość takich nieruchomości jest mniejsza, niż podobnych mieszkań z księgą wieczystą. To olbrzymi problem, który trzeba wreszcie rozwiązać. Podstawą ujawnienia swoich praw przez spółdzielnie mieszkaniowe w księgach wieczystych ma być zaświadczenie wydawane przez właściwy organ z urzędu, potwierdzające nabycie przez spółdzielnię prawa użytkowania wieczystego. Co również istotne, nieruchomości uregulowane na podstawie przedmiotowych przepisów, podlegać mają pod przepisy ustawy z 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów, tj. nabyte prawo użytkowania wieczystego ulegnie przekształceniu w prawo własności - mówi radny województwa mazowieckiego Paweł Lisiecki.

MB