Odbudują Pałac Saski. Prezydent Duda: "Wielkie dzieło o charakterze symbolicznym"

7 lipca do marszałek Sejmu Elżbiety Witek trafił projekt ustawy "o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ulicy Królewskiej w Warszawie". Prezydencki projekt ma pomóc w odbudowie za 2,4 mld zł zabytków zniszczonych przez Niemców podczas II wojny światowej.

Pałac Saski - odbudowa

- Spotykamy się w momencie doniosłym nie tylko dla Warszawy, ale całej Rzeczypospolitej; spotykamy się w sprawie inwestycji bardzo szczególnej z wielu względów, przede wszystkim historycznych - powiedział prezydent Andrzej Duda podczas uroczystości przekazania projektu specustawy, która odbyła się na pl. Piłsudskiego. - Cieszę się, że dzisiaj, po dziesięcioleciach, Polska podejmuje to zadanie, kontynuując zarazem to, co rozpoczął w 2004 roku ówczesny prezydent Warszawy Lech Kaczyński.

Jaką funkcję ma pełnić gmach odbudowany według projektu z XIX wieku? Na razie nie wiadomo. Otoczenie prezydenta Dudy póki co ogranicza się do określeń typu "przestrzeń instytucji i inicjatyw kulturalnych". Pałac Brühla najprawdopodobniej stanie się siedzibą Senatu, zaś kamienice przy Królewskiej - wojewody.

Pałac Saski - historia

W XVII wieku w miejscu późniejszego Pałacu Saskiego znajdował się dwór Morsztynów, przebudowany następnie na barokowy pałac. W kolejnym stuleciu został on ponownie przebudowany na zlecenie króla Augusta Mocnego i stał się centralnym punktem okazałego założenia urbanistycznego: Osi Saskiej, ciągnącej się od Krakowskiego Przedmieścia do Koszar Mirowskich, których pozostałością jest remiza strażacka przy Chłodnej. Aż do 1818 roku pałac był prywatną własnością królów Saksonii i znajdowały się w nim m.in... mieszkania na wynajem. W dzieciństwie mieszkał tam m.in. Fryderyk Chopin.

Formę znaną z przedwojennych pocztówek Pałac Saski otrzymał dopiero w latach 1839-1842, gdy był własnością rosyjskiego przedsiębiorcy Iwana Skwarcowa. Barokowy gmach został całkowicie przebudowany według projektu Adama Idźkowskiego. Główny korpus rozebrano, zastępując kolumnadą, a skrzydła przebudowano w duchu klasycyzmu. Po powstaniu styczniowym spadkobiercy Skwarcowa sprzedali pałac rosyjskiej armii, która umieściła w nim Dowództwo III Warszawskiego Okręgu Wojskowego.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w pałacu ulokował się Sztab Generalny Wojska Polskiego. W 1925 roku w środkowych arkadach powstał Grób Nieznanego Żołnierza, upamiętniający oryginalnie żołnierzy poległych w I wojnie światowej i wojnie polsko-bolszewickiej. Podczas okupacji niemieckiej z pałacu korzystał Wehrmacht. Po upadku powstania warszawskiego Niemcy wysadzili budynek w powietrze.

(dg)