Nie tylko Powązki...

Swoimi obserwacjami dotyczącymi cmentarza Wolskiego podzieliła się z nami jedna z czytelniczek. - Usprawniono odpływ wody z kranów i studzienek, kupiono i usta-wiono pojemniki na odpadki i liście, dzięki czemu wiatr nie roznosi ich po alejkach i grobach, porządkuje się zieleń - opowiada pani Barbara. Okazuje się, że zostały nawet kupione meleksy do obsługi pogrzebów. Administracji cmentarza marzą się także alejki wyłożone kostką. - Najbliższą inwestycją jest jednak budowa muru od-dzielającego nekropolię od ulicy Wolskiej. Stary już się wysłużył i jest w opłakanym stanie - mówi ksiądz kanonik Henryk Rogala, zarządca cmentarza Wolskiego. - Re-montu wymaga także dach kościoła. Potrzeb jest wiele, utrzymanie takiego obiektu to wydatek kilkuset tysięcy złotych rocznie - dodaje.

Najciekawsze z zabytkowych nagrobków cmentarza pochodzą z lat 1905-1910. Należą one głównie do osób ze środowiska warszawskiej palestry. Te zabytkowe pomniki są tym cenniejsze, że nie ma ich tak wiele jak np. na Powązkach. Cmen-tarz Wolski jest jednym z bardziej znanych warszawskich miejsc pochówków. Już w połowie XIX w. stał się miejscem spoczynku dla ludności okolicznych wsi: Wielka Wola, Jelonki, Czyste, Koło, Ochota i Odolany. Ciekawostką jest to, że po upadku powstania listopadowego małą świątynię parafialną Rosjanie zamienili w cerkiew i przez pewien czas grzebano tu tylko ludność prawosławną.

Przyjmuje się, że cmentarz katolicki założono około 1874 roku. Dalsze dzieje wolskiej nekropolii są równie burzliwe. 8 października 1882 roku ukazem carskim ogłoszono oficjalne założenie cmentarza Wolskiego. Zaborca ugiął się pod nacis-kiem parafian, którzy spontanicznie zorganizowali składkę na zbożny cel. Przykład przodków zaowocował powstaniem w 1916 roku Towarzystwa Przyjaciół Woli. Dwa lata później z jego inicjatywy został odsłonięty pierwszy (!) w Warszawie pomnik "Ku czci Polaków poległych w I wojnie światowej 1914-1918". Był to gest nie tylko patriotyczny, ale i nobilitujący Wolę - wszak wtedy do Warszawy było daleko...

Kontynuując piękną kartę swoich dziadów, mieszkańcy Woli w okresie między-wojennym wystawili obelisk "Pamięci Braciom Polakom poległym w wojnie wszech-światowej 1914-1918". I tym razem patronowało Towarzystwo Przyjaciół Woli.

Patrząc na zatroskaną twarz księdza rektora kościoła św. Grzegorza łatwo zgadnąć, co chodzi mu po głowie... Może warto zainicjować społeczną, choćby jed-norazową, kwestę na rzecz ratowania zabytkowych pomników? Może jeszcze raz mieszkańcy Woli nawiążą do pięknych kart swoich przodków i dzięki ich hojności uda się odrestaurować choćby część historii cmentarza? Wszak nie tylko Powązki...

jk

Ksiądz Henryk Rogala przy jednym z zabytkowych pomników