Twierdza samotności

To jak najbardziej możliwe, żeby jedna piosenka zniszczyła komuś życie. Tak, muzyczna apokalipsa może spaść na samotną ludzką postać i rozgnieść ją jak owada. Piosenka, ta piosenka, została skądś przysłana, żeby cię odnaleźć i odrzeć całe twoje istnienie ze strupów. Ta piosenka była twoim gównianym osobistym losem, jednoznacznym jak dudnienie popu ulatujące z wszechobecnych radioodtwarzaczy.

Piosenka ta była co najmniej ścieżką dźwiękową twojej destrukcji, jej muzycznym tłem. Twoje dni zredukowane do tego kolażu rytmu wybijanego na krowich dzwonkach, bezlitosnej podwójnej linii basu i ordynarnego wokalu, swego rodzaju wyśpiewanego szyderstwa otoczonego jękami rozkoszy. Zająkliwe trąbienie czego - tuby? Waltorni? Gitara rytmiczna i trąbka, śmiesznie piskliwa. Wokalista mógłby równie dobrze przyłożyć ci pistolet do głowy. Jak można było na to pozwolić, jak można było puścić to przez radio? Ta piosenka powinna być zakazana. Nie była rasistowska - nigdy nie dojdziesz z tym do ładu, więc nawet nie zaczynaj - tylko wymierzona bezpośrednio w ciebie...

To jest historia o Ameryce z lat siedemdziesiątych, o czasach, kiedy najprostsze ludzkie decyzje - jakiej muzyki słuchasz, czy rozmawiasz z chłopakiem, który siedzi koło ciebie w autobusie, czy oddajesz chuliganom pieniądze, które masz na obiad - niosą w sobie potencjał katastrofy politycznej, społecznej i rasowej. To jest historia o Ameryce z lat dziewięćdziesiątych, kiedy nikomu już na niczym nie zależało.

To jest historia o punku, tym łatwym białym buncie, i o cracku, potwornej narkotykowej zarazie. To jest historia o samotności awangardowego artysty i rozmachu grafficiarza.

To jest historia o dwóch chłopakach, Dylanie Ebdusie i Mingusie Rudzie. Są kolegami i sąsiadami, ale ponieważ Dylan jest biały, a Mingus czarny, ich przyjaźń nie należy do prostych. To jest historia o dzielnicy Brooklyn zamieszkanej prawie wyłącznie przez Murzynów, chociaż przebąkuje się już coś o "rewitalizacji", w wyniku której sprowadzi się tutaj biała klasa średnia.

To jest historia o tym, co się działo, kiedy dwóch nastolatków z obsesją na punkcie komiksów rzeczywiście przeobraziło się w superbohaterów i spaprało sobie życie.

To jest historia o radosnych popołudniach podwórkowego bejsbolu i makabrycznych latach szkolnych wymuszeń. To jest historia o życiu w społeczeństwie, które cię nie akceptuje. To jest historia o więzieniu i kampusie, Brooklynie i Berkeley, soulu i rapie, morderstwie i odkupieniu win.

To jest historia, dla której opowiedzenia urodził się Jonathan Lethem. To jest Twierdza samotności.

"Jonathan Lethem dokonał w tej powieści wielu wspaniałych rzeczy, ale szczególnie jedna zasługuje na podkreślenie, ponieważ jest osiągalna tylko dla najwybitniejszych twórców: żywo, prawdziwie i z miłością zrekonstruował świat, pewien moment dziejowy, który wydawał mi się bezpowrotnie stracony, przekształcił i tchnął nowe życie w mity superbohatera i na temat stosunków białych z czarnymi oraz w mit Nowego Jorku. Jednak, co dla mnie najważniejsze, Lethem precyzyjnie - jak to umieją tylko wielcy powieściopisarze - uchwycił, jak to jest kochać świat, który regularnie kopie cię w tyłek".

Michael Chabon, laureat nagrody Pulitzera za powieść Cudowni chłopcy

Jonatham Lethem wychował się w Brooklynie w Nowym Jorku i tak jak ojciec pragnął zostać malarzem. Uczył się w Średniej Szkole Muzycznej i Sztuk Pięknych w Harlemie. Od piętnastego roku życia aż do chwili, gdy ukazała się jego pierwsza powieść, Pistolet z pozytywką, pracował w małych antykwariatach w Nowym Jorku i Kalifornii. Pisać zaczął bardzo wcześnie i jego debiutancka książka zyskała przychylne opinie recenzentów i czytelników, a reżyser Alan Pacula nabył prawa do nakręcenia na jej podstawie filmu. Popularnością cieszyły się też kolejne powieści: Amnesia Moon, Kiedy wspięła się na stół, a także zbiór opowiadań z gatunku eklektycznej SF The Wall of the Sky, the Wall of the Eye.

Brooklyn, w którym autor obecnie mieszka, jest też miejscem akcji trzech jego książek: Girl in Landscape, Osieroconego Brooklynu oraz Twierdzy samotności. Zabawa językiem, fantazja, żonglowanie skojarzeniami, intelektualne wyrafinowanie, narracyjna bufonada - to wszystko składa się na niepowtarzalny charakter powieści Jonathana Lethema. Na styczeń 2007 zapowiadana jest premiera ekranizacji najsłynniejszej z nich - Osieroconego Brooklynu, w reżyserii Edwarda Nortona.