Ciemność płonie

Część 1

Zamiana

1

Richitig gryfny tym krziżik! - zawołał rudawy gówniarz, gapiąc się bezczelnie między piersi Natki. Stojący wokół niego kumple parsknęli śmiechem.

Dziewczyna mimowolnie zagryzła wargi i odwróciła wzrok, udając, że nagle zainteresowały ją banery rozwieszone na Spodku. W pierwszej chwili chciała też zasłonić dekolt, ale to byłby wyraźny znak dla tych gnojków, że ich odzywki jakoś ją ruszyły. Nie miała zamiaru dawać im tej satysfakcji. Najwyższy spośród piątki - łysy chudzielec w poprzecieranym ortalionie - podszedł kilka kroków, by ponownie wlepić wzrok w biust Natki. Śmierdziało od niego przetrawioną wódką i potem.

- Ciul, jakby kożdy krojc tak wyglądoł, to som bych się kupił różaniec - stwierdził, przechylając lekko głowę, jakby kontemplował dzieło sztuki. - Chciałabyś mie ponawracać, dziołszko?

Natka stłumiła w sobie odpowiedź, stanowczo zbyt odważną jak na sytuację, w której się znalazła. Zerknęła ukradkiem w stronę pozostałych osób na przystanku, ale oczywiście nikt niczego nie chciał widzieć. Gruba kobieta w wełnianej, stanowczo za grubej na tę porę roku spódnicy wciąż studiowała ,,Vivę", a siedzący najbliżej mężczyzna w garniturze zacisnął mocniej ręce na uchwycie aktówki i spuścił wzrok, przyglądając się swoim butom. Dwóch nastolatków wciąż rozmawiało o grach. Oni jedni co chwila zerkali w stronę dziewczyny i stojącej obok bandy, ale zaraz odwracali głowy.

,,Nikt nie chce oberwać o siódmej rano", pomyślała Natka. Jednocześnie przeklinała w duchu własną pomyłkę, przez którą znalazła się akurat na tym przystanku. Gdyby tylko uważniej patrzyła, do którego tramwaju wsiada, nie musiałaby w pośpiechu wysiadać na Chorzowskiej i potem biec tunelem na przystanek na rozkopanym rondzie.

Chłopak przed nią zachwiał się; łapiąc równowagę, zrobił gwałtowny krok do przodu. Natka odruchowo odskoczyła i wylądowała na kolanach faceta w garniturze. Poderwała się błyskawicznie, przepraszając, ale tamten burknął tylko cicho, że nic się nie stało, i powrócił do oceniania stanu swego obuwia.

- Psinco z tego bydzie, Sztukas - parsknął któryś z bandy. Miał wyjątkowo piskliwy głos. - Frelka woli takich przi piniondzach.

- Mam wrażenie, że troszkę przesadzasz, kolego.

Natka podniosła głowę i zobaczyła starszego mężczyznę, prawie łysego, jeśli nie liczyć pasa siwych włosów porastających boki i tył czaszki. Ubrany w spodnie w kantkę i zupełnie do nich niepasującą wojskową kurtkę stał wsparty na drewnianej lasce, przyglądając się grupie wyrostków.

- Jeżeli nie potrafisz powiedzieć tej pani nic miłego, lepiej, żebyś zamknął jadaczkę, zamiast robić z niej śmietnik.

- Te, opa! Jo niy jest twój kolega! - zaperzył się ten, którego nazywali Sztukas.

Zrobił jednak pół kroku w tył trochę zaskoczony, że mężczyzna idzie powoli w jego stronę.

- I weź się strać, stary ciulu, a niy wtrącej...

Laska uniosła się błyskawicznie, po czym opadła na sam środek czoła chłopaka. Zanim tamten zdążył zareagować, starszy mężczyzna poprawił cios kopnięciem w krocze. Sztukas zgiął się w pół, sycząc z bólu, a potem padł na ziemię, kiedy laska zdzieliła go w kark. Kumple tylko patrzyli na to w osłupieniu.

- No już mi stąd, gnojki! - wycedził mężczyzna. - Chyba że jeszcze któryś chciałby zatańczyć tango z moim kijkiem.

Natka odskoczyła jeszcze bardziej przestraszona.

,,Zaraz się na niego rzucą - pomyślała. - Zbiorą się wszyscy naraz i skopią go tak, że nie będzie w stanie się podnieść".

Ku jej zaskoczeniu dresiarze tylko podnieśli z ziemi Sztukasa, a potem, klnąc na starszego mężczyznę i grożąc mu, że jeszcze go dorwą, ruszyli w stronę przejścia podziemnego. Ludzie na przystanku wyraźnie się ożywili. Gruba kobieta zaczęła nawet klaskać.

- To się nazywa męska postawa - stwierdziła. - Brawo.

Rzuciła pogardliwe spojrzenie facetowi w garniturze, ten jednak zniósł je mężnie. Otworzył aktówkę i wyjął paczkę chusteczek. Podał ją Natce, jakby było oczywiste, że po tak nerwowej sytuacji dziewczyna powinna się rozpłakać.

- Dziękuję - usłyszał.

Już miał odpowiedzieć, że żaden kłopot, gdy się zorientował, że te słowa nie były skierowane do niego.

Starszy mężczyzna sięgnął do kieszeni znoszonej kurtki i wyciągnął etui na okulary. Pudełko było znoszone, w jednym miejscu nawet wyszczerbione, a aksamitna wyściółka odkleiła się i zagięła, ukazując wyschniętą plamę kleju na wnętrzu plastikowej ścianki.

- Zawsze uważałem, że jak gnojki nie dostają lania za dzieciaka, to im się pod pokrywką nie poustawia. Nic pani, mam nadzieję, nie zrobili.

- Nic - odparła z uśmiechem Natka. Prawie nie pamiętała o strachu i poniżeniu, wypełniały ją tylko radość i ulga. - Jeszcze raz bardzo panu dziękuję.

- Do usług - odparł mężczyzna.

Ruszył powoli przed siebie, lecz zatrzymał się po kilku krokach.

- A przy okazji, nie ma panienka może rozmienić dwudziestu złotych? Bo przydałyby mi się drobne. Jeśli to nie kłopot, rzecz jasna.

Natka szybkim ruchem zdjęła z ramion plecaczek.

- Już sprawdzam - powiedziała. - Powinnam mieć, ale...

- Ja mam - wyrwał się facet w garniturze, ale staruszek tylko prychnął.

- Z panem nie rozmawiam - stwierdził wyniosłym tonem. - I jak, panienko? Bo jeśli nie, to... A co to takiego?

- Nie wiem.

Zaskoczona dziewczyna wyjęła z portfela nieduży złoty medalion. Był niewiele większy od pięciozłotówki. Z obu stron wygrawerowany miał katowicki dworzec wraz z estakadą - z jednej dworzec w blasku słońca, z drugiej skąpany w mroku nocy. Nie był zbyt starannie wykonany, przypominał raczej czekoladowy pieniążek. Albo okazjonalnie wybitą monetę z czasów, gdy katowicki dworzec mógł uchodzić za wielkie dzieło polskich architektów - tyle że nie miała daty, nominału ani orzełka.

Mężczyzna wyciągnął rękę.

- Mogę zobaczyć? - zapytał. - Zbieram takie.

- Ależ oczywiście. - Podała mu złoty krążek. - Jeśli pan chce, może pan to sobie nawet wziąć. Mnie to na nic. Nawet nie wiem, skąd się wzięło.

- Naprawdę? - Staruszek się uśmiechnął, na pozór normalnie, jednak coś nieprzyjemnego było w tym grymasie. - Chcesz mi to oddać? Jesteś pewna?

- Tak, niech pan to weźmie - potwierdziła, a głos w jej głowie, obcy, złowrogi, dodał: ,,I najlepiej idź już sobie". - A co do tych dwudziestu złotych, to niestety...

- To nie ma już znaczenia, panienko.

Mężczyzna pogładził monetę, po czym bardzo powoli włożył ją do kieszeni kurtki. Skłonił się lekko i ruszył przed siebie. Po chwili, nie odwracając się, zawołał:

- Jakby coś się działo, pomogą ci na dworcu!

Niemal w tej samej chwili podjechał tramwaj. Natka wsiad-

ła do niego z niekłamaną ulgą.

*

Niedopałek na mokrym asfalcie niczym biały robak na oślizłej, szarej skórze topielca. Przydeptuje go i przekręca stopę. Podeszwę buta ma tak cienką, że wyczuwa, jak zmiażdżony papieros rozsypuje się i rozciera po drodze. Sądząc po chmurach, zaraz znowu spadnie deszcz i zmyje resztki klubowego do rowu.

Michał unosi głowę i spogląda przed siebie. Po drugiej stronie jest już noc. Ciemność faluje niczym powietrze nad ogniskiem, a cieniste języki muskają pobocze, pochłaniając je kawałek po kawałku.

Wiatr zmienia kierunek i wieje teraz prosto w twarz Tadeusza. Przynosi żar płonącej Ciemności.

- Michał, jesteś tam?

Tadeusz pyta, choć doskonale zna odpowiedź. Widzi wszak biel jego oczu, słyszy jego świszczący oddech. Mimo to ponawia pytanie, licząc, że kiedy tamten odpowie, w jego głosie będzie jeszcze coś ludzkiego.

- Witaj, Tadziu! - brzmi to jak syk węża albo skwierczenie wytapianego tłuszczu. - Przychodzisz się ogrzać? Tu jest najlepsze miejsce. Ciepło i ciemno... jak w łonie matki.

Białka oczu znikają, gdy Michał odchyla głowę i parska śmiechem.

Ciemność faluje coraz mocniej, a cieniste płomienie wśliz-

gują się już na asfalt i dalej, tuż pod jego stopy. Żar bijący w twarz za chwilę będzie nie do zniesienia...

*

Tadeusz otworzył oczy zlany potem, przez dłuższą chwilę jednak leżał jeszcze, delektując się chłodem dworcowej posadzki. Dopiero gdy lekkie poruszenie nogami wywołało nagły skurcz pęcherza, powoli przeciągnął się i wygrzebał spod koca. Kobieta wchodząca właśnie do salonu Relaya popatrzyła na niego z pogardą.

- Że też nikt nic z nimi nie zrobi - powiedziała.

- Oj, robi, robi, paniusiu - szepnął bardziej rozbawiony niż urażony.

Ciasno zawiązał sięgające za kostkę chińskie trampki i wstał, zbierając pospiesznie cały majdan. Wedle elektronicznego zegara wiszącego nad głównym wejściem było piętnaście po ósmej, co oznaczało, że miał dziś sporo szczęścia. Zazwyczaj policja nie pozwalała im spać tak długo, zwłaszcza w widocznych miejscach. A Tadeusz, mimo że z jednej strony przytulił się do ściany salonu prasowego, a z drugiej do centralnego filaru (co tam filaru! toż to był wielki betonowy kielich), tak naprawdę leżał niemal w przejściu.

Schował koc do plecaka, a kartony ukrył starannie za reklamowym standem. Dopiero wtedy ruszył w kierunku schodów, przeliczając, czy ma w kieszeni dość pieniędzy na skorzystanie z toalety. Postanowił podarować sobie nieco luksusu, ale pod warunkiem, że dolali mydła do dozowników. Bo jak nie, to nie. Ostatnio, od kiedy Manię zastąpiła ta młoda czerwonowłosa siksa Ninka, nie zdarzało się to za często.

Jeśli nie uzupełnili mydła, też w porządku. Wciąż jeszcze wyglądał i pachniał na tyle dobrze, by wpuścili go do McDonalda - tam mydło było zawsze, choć zdjęcie koszuli i solidne opłukanie mogłoby się skończyć awanturą.

Minął starsze panie ze ,,Strażnicami", ubrane jak zawsze w płaszcze i berety, chociaż maj był wyjątkowo ciepły. Na okładkach trzymanych przez nie pisemek widniał rajski ogród, a podpis głosił: ,,Czy wiesz, jak tam trafić?". Gdy dzień wcześniej zapytały o to Darka, ten odparł, że wie, od czego zacząć, i już to średnio mu pasuje.

Tadeusz uśmiechnął się pod nosem, a staruszki, biorąc to za oznakę sympatii, odpowiedziały uśmiechami.

Gdy był już na dolnym holu, dostrzegł warującego przy kasach Mietka. Garbaty pokurcz o porowatej twarzy pokrytej rzadkim rudym zarostem i śmierdzący tak, że unikali go nawet bezdomni, właśnie miał swój szczęśliwy dzień. Jakiś biznesmen chyba wcisnął mu do ręki banknot, byleby tylko żebrak odsunął się jak najdalej. Nawet jeśli dal mu ledwie dychę, to i tak było to więcej niż niejedna dniówka Mietka. A dzień młody, dopiero ósma rano.

- Jak tak dalej pójdzie - odezwał się ktoś za plecami Tadeusza - to może nazbiera tyle, że Iza da mu wreszcie zakisić ogóra. Łazi za nią od dawna.

Bezdomny odwrócił się. Przed nim stał na oko dwudziestoparoletni, solidnie zbudowany chłopak, gładko ogolony, jeśli nie liczyć cieniutkiego pasemka brody i wąsów okalających usta. Miał na sobie mundur policyjny, odblaskową kamizelkę, a na głowie służbową bejsbolówkę.

- Cześć, Grzesiu. - Tadeusz wyciągnął rękę. - Dzięki, że dałeś pospać.

Policjant skinął głową.

- Wziąłem zmianę za Staszka, bo się pochorował.

- Tylko żeby nie brał za ciebie nocki. - Tadeusz poprawił sobie plecak na ramionach. - Gdzie będziesz? Pogadalibyśmy.

- Będę na górze. Wpadnij, to cię wezmę na śniadanie do Turków.

- Jasne, dzięki! - Tadek uśmiechnął się do policjanta.

Ruszył w stronę toalet. W samą porę, bo na schodach zobaczył właśnie Heńka, wyraźnie wkurzonego, a spotkanie go w takim stanie było tylko o jeden punkcik lepsze od wdepnięcia w gówno.

,,Lepiej znikaj, Mieciu", pomyślał jeszcze, tak jakby garbus mógł wyczuć to ostrzeżenie.

Tadeusz minął Tanią Książkę i skręcił w prawo, znikając za rogiem.

*

- Siemasz, wielkoludzie! - zawołała pucułowata dziewczyna z kasy toalety.

- Siemasz, Ninka - odpowiedział, kładąc na szklanej podstawce złoty pięćdziesiąt.

Dziewczyna pokręciła głową.

- Dzisiaj wszystko na koszt Literata. Był tu rano i zapłacił za wszystkich.

- Za mydło też?

Wzruszyła ramionami.

- Też. Jak się skończy, to doleję.

Tadeusz pokiwał głową, chowając pieniądze. Przeszedł przez przedsionek z umywalkami, zostawił plecak na blacie przy lustrze i poszedł się wysikać.

Usłyszał, jak Ninka wychodzi ze swojego oszklonego boksu i zamyka drzwi do męskiej części toalety.

,,Zaciskajcie nogi, podróżni - pomyślał - bo oto szcza i kąpie się kloszard".

To rozbawiło go tak, że o mało nie obsikał ściany obok pisuaru. O, nie byłoby dobrze - wszystko wyglądało na świeżo myte, a ostatnią rzeczą, jakiej chciał Tadeusz, to mieć wroga w dworcowym szalecie. Gdy skończył, wrócił do umywalek, zdejmując po drodze koszulkę.

Stanął przed lustrem i przyjrzał się sobie. Pomimo że już osiemnasty rok siedział na ,,umieralni", jak bezdomni nazywali katowicki dworzec, trzymał się całkiem nieźle. Żadnej niedowagi, żadnych chorób skóry...

Lata pracy najpierw na ojcowskiej roli, a potem dorywczo na rozlicznych budowach, w młynach i magazynach sprawiły, że nawet teraz, choć przekroczył już pięćdziesiątkę, wyglądał jak ciosany w kamieniu olbrzym. Miał owalną twarz o maleńkich, głęboko osadzonych oczach i kartoflowatym nosie, przyprószone siwizną włosy obcięte na krótko i - na co zwracali uwagę wszyscy, których spotykał - nieproporcjonalnie duże dłonie. Jarek, którego na dworcu wszyscy nazywali Literatem, powiedział mu kiedyś, że z takimi łapami to powinien się podawać za starszego brata Myszki Miki.

Odkręcił wodę i włożył ręce pod obfity, lodowaty strumień.

- Możesz odkręcić ciepłą - powiedziała Ninka. Stała wspar-

ta o framugę, udając, że ogląda swoje pomalowane na jasnoczerwono paznokcie. Jednak Tadeusz czuł, że tak naprawdę dziewczyna ma ochotę pogadać. A skoro nawet z nim, widocznie była to nie tyle ochota, co paląca potrzeba.

- Muszę się obudzić - odparł.

Opłukał twarz. Dopiero wtedy wycisnął mydło z dozownika i roztarł na rękach.

- Jak tam ten od pizzy? Coś dawno go nie widziałem.

- Spuściłam go - głos dziewczyny zgodnie z jej zamierzeniem zabrzmiał obojętnie, ale Tadeusz zbyt dobrze znał Ninkę, by dać się na to nabrać.

Miała twarz pospolitą jak ziemniak i równie kostropatą, więc raczej należała do tych dziewczyn, które chcą złapać chłopa, a nie go spuścić. Zwłaszcza że nic nie wskazywało, aby chciała uchodzić za niedostępną. Przeciwnie, ubierała się w obcisłe topy odsłaniające brzuch i ciasno przylegające spodnie, co wyglądało - jak to kiedyś ujął Literat - ,,jakbyś chciał wlać puszkę browara do małpki po żołądkowej". Cieniami, szminką i pudrem, jakie nakładała każdego dnia, można by spokojnie obdzielić jeszcze ze trzy koleżanki. A wszystko na nic - dziewczyna brzydka, no a praca w dworcowym szalecie też z całą pewnością nie pomagała w polowaniu na facetów. Dopiero ten od pizzy...

- Nigdy go nie lubiłem - powiedział Tadeusz. - Dobrze się stało. Mądrzejesz, Ninka.

- Było minęło, będą następni. - Machnęła ręką. - A wiesz, że podobno Literata w ,,Playboyu" puszczają? Heniek przyniósł mu kwit z przelewu wczoraj, ale nie chciał powiedzieć na ile.

- Pewnie na dużo. - Bezdomny namydlił się dokładnie od pasa w górę. - Trzeba poczekać, aż na kiermaszu będą mieli na taniej gazecie, to się kupi.

- Tylko nie nachlap! - ostrzegła go Ninka, gdy zobaczyła, jak Tadeusz nabiera wody w rękę. - A nie możesz poprosić Literata, żeby dał ci przeczytać? Przecież nigdy nie robi problemów.

- Tak, ale chciałbym w końcu wziąć autograf, a ,,Playboy" to dobra okazja, bo na książki mnie nie stać. - Kloszard ostrożnie chlapnął sobie pod pachę, ale i tak połowa wody rozlała się na posadzce. - Przepraszam, pościeram.

- Sama to zrobię. - Dziewczyna sięgnęła w głąb swojego boksu po mopa. - A ty się pośpiesz, bo nie mogę tak długo trzymać zamknięte.

Tadeusz skinął głową i zaczął spłukiwać resztki piany. Dzień zapowiadał się niezgorzej.