Jak nie stracić na rozwodzie?

Istotą małżeńskiej wspólności majątkowej, która łączy Państwa z uwagi na brak zawarcia jakiejkolwiek umowy majątkowej, jest podział składników majątkowych na trzy odrębne od siebie masy tj. majątek wspólny oraz dwa osobiste każdego z małżonków.

W skład majątku wspólnego wchodzą przedmioty nabyte w czasie trwania małżeństwa zarówno przez oboje małżonków łącznie, jak też przez jednego z nich, chyba że przepis szczególny zalicza dany składnik do majątku osobistego. Zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym do majątku wspólnego należą w szczególności: 1) pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków, 2) dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków oraz 3) środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków. Należy jednak pamiętać, że jest to lista jedynie przykładowa.

Co nie wchodzi?

W skład majątku osobistego wchodzą przede wszystkim przedmioty nabyte przez małżonka przed powstaniem wspólności majątkowej. W przypadku braku intercyzy datą powstania wspólności jest data zawarcia związku małżeńskiego. Tak więc działka budowlana, którą otrzymała Pani od rodziców przed ślubem, należy bez wątpienia do Pani majątku osobistego, a związku z tym nie będzie podlegać podziałowi w Państwa postępowaniu rozwodowym.

Jeśli zaś chodzi o mieszkanie, które otrzymała Pani od swoich rodziców po ślubie, sprawa nie przedstawia się już tak klarownie. Należy bowiem pamiętać, że w sytuacji gdy nieruchomość została nabyta w czasie trwania małżeństwa, a małżonkowie pozostają we wspólności majątkowej, zasadą jest, że wchodzi ona do majątku wspólnego. Odstępstwa od tej reguły nie uzasadnia sam fakt wpisania jednego z małżonków do księgi wieczystej ani też okoliczność zawarcia umowy kupna przez jednego małżonka. W drodze wyjątku jednak Kodeks rodzinny i opiekuńczy przewiduje, że do majątku osobistego zalicza się przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił.

W świetle powyższego mogą mieć miejsce dwie przeciwstawne sytuacje. Jeżeli przekazanie Pani mieszkania po ślubie odbyło się w drodze umowy darowizny (w tym wypadku koniecznie w formie aktu notarialnego), wówczas mieszkanie to wejdzie do Pani majątku osobistego, chyba że w treści umowy darowizny postanowiono, że mieszkanie zostaje przekazane obojgu małżonkom. Jeżeli jednak okazałoby się, że z jakichś względów umowy nie było, wtedy jest całkiem prawdopodobne, że podczas rozwodu takie mieszkanie zostanie zaliczone do majątku wspólnego.

Odpowiadając na ostatnie z Pani pytań, w przypadku zniesienia wspólności majątkowej ustawowej w drodze rozwodu obowiązuje ogólna zasada równych udziałów obu małżonków w majątku wspólnym. Wyjątek od tej reguły stanowi możliwość sądowego ustalenia nierównych udziałów w majątku małżeńskim. Wtedy jednak to na małżonkach ciąży obowiązek wykazania, że określony przedmiot majątkowy wszedł do majątku osobistego.

dr Michał Kuliński
Autor jest adwokatem w Kancelarii Battara Bartoszek Kuliński BBK Tel. 22 690-68-68