Formalności w żałobie

Pani Zenobia opowiedziała "Echu" o trudnej sytuacji, w jakiej znalazła się jej rodzina. Syn pani Zenobii mieszkał z żoną i córką w mieszkaniu spółdzielczym. Po śmierci żony zostało przeprowadzone postępowa-nie spadkowe, a spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu przypadło mężowi i córce. Teraz, po wielu la-tach rodzina postanowiła przekształcić spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu w pełną własność (ta-ką możliwość przewiduje ustawa Prawo spółdzielcze). Tymczasem spółdzielnia zażądała zaświadczenia z urzędu skarbowego, że od spad-ku zapłacony został należny podatek. - Postanowienie o nabyciu spadku jest doku-mentem ogólnym, nie wynika z niego wprost, że prawo do lokalu zostało przenie-sione na konkretne osoby - dowiadujemy się w dziale członkowsko-mieszkaniowym spółdzielni. - Notariusz sporządzający akt przeniesienia własności żąda decyzji urzędu skarbowego - to jedyny dokument, który indywidualnie wskazuje, komu prawo do lokalu przysługuje. Pomimo braku bezpośredniej podstawy prawnej do takiego żądania, trzeba je więc spółdzielni dostarczyć.

Dziedziczenie przez zstępnych i małżonka nie podlega podatkowi od spadków i darowizn, ale - uwaga - nabycie spadku musi zostać zgłoszone do urzędu skarbo-wego w ciągu miesiąca od wydania postanowienia przez sąd. W przeciwnym razie podatek trzeba zapłacić i to niemały, bo 3-7% wartości dziedziczonego mienia. W przypadku mieszkania jest to kwota znacząca. Co więcej, niezgłoszenie nabycia spadku w wymaganym terminie jest wykroczeniem skarbowym i dodatkowo podle-ga karze.

Co w tej sytuacji może zrobić rodzina pani Zenobii? Niestety niewiele. Przede wszystkim trzeba jak najszybciej zgłosić w urzędzie skarbowym nabycie spadku, a jednocześnie wyrazić tzw. czynny żal - czyli poprosić naczelnika urzędu skarbo-wego o darowanie niezgłoszenia nabycia spadku w terminie. Naczelnik może wów-czas postanowić o zwolnieniu z kary za wykroczenie skarbowe, ale podatek nieste-ty i tak trzeba będzie zapłacić - tu nic zrobić się nie da. Można wnioskować o rozło-żenie zaległości na raty, ale na rezygnację fiskusa ze ściągnięcia podatku nie ma co liczyć.

Cóż, można myśleć, że prawo jest bezduszne, bo kto po stracie bliskiej osoby myśli o zgłaszaniu czegokolwiek urzędom. Można też spojrzeć z drugiej strony - państwo nie opodatkuje spadku, jeśli dochowamy jednej prostej formalności. Pa-miętajmy - i niech przypadek pani Zenobii będzie przestrogą dla wszystkich - po nabyciu spadku musimy wysłać stosowny formularz do urzędu skarbowego, na któ-rego terenie znajduje się masa spadkowa.

Od niedawna możliwe jest stwierdzenie nabycia spadku nie przez sąd, lecz przez notariusza. Także w tym przypadku musimy sami zgłosić nabycie spadku do urzędu skarbowego, notariusz za nas tej czynności nie dokona, ale w akcie nota-rialnym możliwe jest wskazanie poszczególnych rzeczy wchodzących w skład spad-ku. - Jeśli zostanie tam wymienione prawo do lokalu, spółdzielnia nie będzie żądała decyzji urzędu skarbowego - powiedział nam pracownik spółdzielni.

Maciej Czapliński