Co musi zrobić świadek wypadku?

Chciałam więc zapytać, czy prawo nakłada jakieś obowiązki na świadka wypadku komunikacyjnego. Czy jeśli ktoś nie umie udzielić pierwszej pomocy, to czy może mieć kłopoty za jej nieudzielenie?

Autor jest prawnikiem w kancelarii Smoktunowicz & Falandysz

Świadek wypadku komunikacyjnego ma obowiązek udzielenia pomocy osobom poszkodowanym w tym wypadku. Nieudzielenie pomocy jest przestępstwem, za które grozi kara pozbawienia wolności do lat trzech. Jednoznacznie określa to art. 162 kodeksu karnego, który mówi: "Kto człowiekowi znajdujące-mu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebez-pieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpie-czeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat trzech."

Brak udzielenia pomocy jest tzw. przestępstwem formalnym - przestępstwo to jest dokonane z chwilą uchylenia się od udzielenia pomocy w warunkach opisanych w tym przepisie, chociażby nie nastąpił żaden efektywny skutek w postaci śmierci lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu osoby zagrożonej.

Obowiązek niesienia pomocy jest zawsze - nawet gdy szanse uchylenia niebez-pieczeństwa były niewielkie.

Nawet jeżeli okaże się, że zagrożony człowiek wyszedł ze zdarzenia bez naj-mniejszego uszczerbku, to można odpowiadać za nieudzielenie mu pomocy. Przepi-sy nie określają, co należy konkretnie zrobić - jest tylko mowa ogólnie o obowiązku udzielenia pomocy. Zawsze forma pomocy musi być dostosowana do okoliczności zdarzenia i zagrożenia. Taka pomoc może mieć też formę powiadomienia lekarza, straży pożarnej czy policji.

Jednak obowiązek pomocy nie jest bezwzględny. Nie wymaga się od potencjal-nego ratującego aby narażał życie lub zdrowie własne lub innej osoby. Można sobie wyobrazić, że w przypadku wypadku samochodowego dojdzie do pożaru pojazdu, w którym jest uwięziony człowiek - wtedy świadkowie nie mają prawnego obo-wiązku narażania własnego życia poprzez zbliżanie się do płonącego samochodu grożącego wybuchem.

Oczywiście znacznie ostrzejsze są warunki odpowiedzialności osób, na których ciąży prawny obowiązek udzielenia pomocy nawet z narażeniem się na osobiste niebezpieczeństwo (strażaków, policjantów, lekarzy).

Za przestępstwo z art. 162 k.k. nie będzie odpowiadał ten, kto nie udziela po-mocy w warunkach, w których możliwa jest niezwłoczna pomoc ze strony instytucji lub osoby do tego powołanej. Tak więc jeżeli na miejscu wypadku jest już policja, straż pożarna czy lekarze, to świadkowie tego wypadku nie mają obowiązku niesie-nia pomocy - co więcej, muszą podporządkować się poleceniom funkcjonariuszy.

Poza udzieleniem bezpośredniej pomocy zagrożonym i poszkodowanym, świa-dek wypadku komunikacyjnego może zostać po prostu wezwany do sądu w charak-terze świadka. Osoba wezwana ma obowiązek stawić się i złożyć zeznania.

dr Michał Kuliński

Chcesz zadać pytanie prawnikowi? Dzwoń lub napisz do "Echa" (022 614-58-03). Wybrane py-tania wraz z odpowiedziami opublikujemy.