Tu bawił się Poniatowski. Niemoc ratusza poraża

Elizeum to podziemna, ceglana rotunda zbudowana w zboczu warszawskiej skarpy w dawnym parku Na Książecem, uznawanym dziś za część parku Śmigłego-Rydza. Budowla powstała w latach 1776-1778 według projektu Simona Gottlieba (Szymona Bogumiła) Zuga, jednego z najsłynniejszych architektów działających wówczas w Polsce. Elizeum było pierwotnie własnością Kazimierza Poniatowskiego, brata króla Stanisława Augusta, który prowadził pod ziemią swego rodzaju klub towarzyski.

Elizeum w Warszawie

Podziemna rotunda została porzucona i zaczęła popadać w zapomnienie już w XIX wieku. Dziś należy do Zarządu Zieleni. Pozostaje opuszczona, ale regularnie odbywają się tam prace konserwatorskie.

- Podczas niedawno zakończonych prac odsłonięto częściowo zasypany otwór górnego wejścia - pisze stołeczny konserwator zabytków Michał Krasucki. - Wykonano niezbędne przemurowania oraz wstawiono kratę i wewnętrzne stalowe drzwi, które będą zamykane na zimę. W trakcie prac odkryto bruk przed wejściem do groty oraz murki oporowe. Wszystkie te elementy zostały zachowane.

Co czeka Elizeum?

W 2008 roku warszawski samorząd zorganizował warsztaty dla młodych architektów, których celem było przedstawienie różnych koncepcji adaptacji Elizeum i rozpoczęcie dyskusji na ten temat. Architekci zaproponowali m.in. restaurację, galerię sztuki, salę koncertową, teatr czy łaźnię. Wśród propozycji pojawił się również projekt odtworzenia innych obiektów w dawnym parku Na Książecem: domku imama z minaretem, wiejskiej karczmy i pawilonu chińskiego.

Nic nie stoi na przeszkodzie, by warszawski ratusz zainwestował w Elizeum - samodzielnie lub z prywatnym partnerem - a następnie czerpał zyski z wynajmu. Blisko centrum miasta, na tyłach Muzeum Narodowego mogłaby powstać restauracja lub klub z niezwykłym wystrojem. W odróżnieniu od np. mostu pieszego na Pragę, który ratusz chce budować za 187 mln zł, Elizeum byłoby w stanie na siebie zarobić. W minionej dekadzie jako jeden z argumentów przeciwko remontowi samorządowcy wskazywali... nietoperze, które zamieszkały w rotundzie Poniatowskiego w wyniku wielu lat zaniedbań.

Dominik Gadomski