Dzieło Garrenów. Zbuntowani, Zazdrośni, Obcy, Znieważeni, Maruderzy

Dzieło Garrenów (1930-1948) Sándora Máraiego, wybitnego pisarza węgierskiego, to pięcioczęściowa saga o rodzinie Garrenów - zamożnych przedstawicielach środkowoeuropejskiego mieszczaństwa. Autor w kolejnych tomach ukazuje losy tego rodu na tle burzliwych wydarzeń pierwszej połowy XX wieku: dwóch wojen, rewolucji, postępującej industrializacji i urbanizacji. Pod ich wpływem dotychczasowy ład rozpada się, dawne wartości, kultura i idee ustępują miejsca nowoczesnemu porządkowi. Dzieło Garrenów zachwyca kunsztem literackim i przenikliwością obserwacji Máraiego. Obecne wydanie ukazuje się po raz pierwszy w Polsce zgodnie z jego zamysłem - jako całość i pod wspólnym tytułem.

Tom I Zbuntowani. Zazdrośni

W Zbuntowanych poznajemy grupę gimnazjalistów, którzy mimo trwającej wojny tworzą własny, niemal sakralny świat przyjaźni i rytuałów. Ich bunt i utrata niewinności są próbą odnalezienia tożsamości poza światem ojców. Zazdrośni ukazują powrót najstarszego syna rodu do rodzinnego miasta, by czuwać przy łożu umierającego ojca. To symboliczny koniec epoki - wraz ze śmiercią patriarchy i utratą miasta rozpada się dawny świat Garrenów.

Tom II Obcy. Znieważeni

Obcy przedstawiają śmierć ojca i zajęcie rodzinnego miasta przez nowych przybyszów jako symbol końca świata wartości i tradycji. W Znieważonych Péter Garren, przebywając w międzywojennym Paryżu, staje się świadkiem rodzącego się totalitaryzmu i zaniku kultury opartej na rozumie i wolności. Głos ideologii zagłusza indywidualne myślenie, a losy bohaterów odsłaniają pęknięcie w tożsamości Europy.

Tom III Maruderzy

Ostatnia część sagi prowadzi Pétera Garrena do Berlina, gdzie staje się świadkiem wiecu Hitlera - wydarzenia opisanego przez Máraiego z wyjątkową przenikliwością. Rozmowa z uwięzionym pisarzem (wzorowanym na Tomaszu Mannie) i powrót do rodzinnego miasta zamykają losy rodu. Maruderzy to elegia dla świata, który odszedł, oraz pytanie o trwanie wartości w rzeczywistości na nowo urządzanej.