Dom pająka

Literacka legenda dwudziestego wieku

Krystalicznie czysta proza, wyjątkowy literacki głos. Paul Bowles to pisarz jedyny w swoim rodzaju.

Joyce Carol Oates

Na pierwszy rzut oka prolog Domu pająka wydaje się żywcem wyjęty z Baśni tysiąca i jednej nocy: cudzoziemiec, Amerykanin John Stenham, wraca nocą do hotelu przez labirynt uliczek starego miasta, podążając za Berberem w dżelabie. [...] Sytuacja, która w przypadku innych pisarzy mogłaby stać się punktem wyjścia do snucia fabuły pełnej przygód i egzotyki, dla Bowlesa jest okazją do wglądu w psychikę oczarowanego, próżnego emigranta. A gdy dodamy, że Stenham to pisarz, zacznie on bardzo przypominać nam autora. Sam Bowles zadurzył się bowiem w Maroku, osiadł tam i zrobił karierę, opisując - przede wszystkim w swych powieściach - kulturę tego kraju. Jednym z głównych bohaterów Domu pająka jest Marokańczyk, co pozwala nam wejrzeć w umysł "Innego" - i przede wszystkim ten fakt sprawia, że ta powieść jest tak różna od Pod osłoną nieba, arcydzieła Bowlesa.

"The Washington Post"

Dzięki atmosferze złowrogiego napięcia, scenom ucieczek i pogoni w dzielnicy arabskiej, opisom nacjonalistycznych spisków i działań francuskiej policji Dom pająka czyta się momentami jak pierwszorzędny thriller polityczny. [...] Bowlesowi niewątpliwie udało się tchnąć życie w pełną napięcia rzeczywistość Fezu.

"The New York Times"

Paul Bowles umieścił akcję swej trzeciej powieści w Maroku, w ważnym dla tego kraju momencie historycznym. Bohaterami książki są amerykański pisarz, były komunista, z niepokojem obserwujący rozwój nacjonalistycznego zrywu przeciwko Francuzom, równie zagubiony 15-letni arabski chłopiec, wychowany w duchu ortodoksyjnego islamu, oraz amerykańska rozwódka, wyznająca liberalne zasady. Cała trójka zostaje wciągnięta w wir politycznych zamieszek i społecznego niepokoju w Fezie w roku 1954. Bowles z charakterystyczną przenikliwością pisze o kulturowej przepaści, która może doprowadzić do wielu ludzkich tragedii. Jego elegancka, a zarazem brutalnie szczera proza do dziś brzmi niezwykle aktualnie, zwłaszcza w kontekście wydarzeń na Bliskim Wschodzie. Dom pająka, wydany w 1955 roku, ukazuje się w Polsce po raz pierwszy, ze wstępem Francine Prose.

Paul Bowles urodził się w 1910 roku w Nowym Jorku, w dzielnicy Queens. Już jako nastolatek, nie mówiąc nikomu o swoich planach, wyruszył w podróż do Paryża. W 1931 roku wraz z ówczesnym nauczycielem muzyki, Aaronem Coplandem, po raz pierwszy odwiedził Maroko. Początkowo był znany jako kompozytor - stworzył muzykę między innymi do kilku sztuk Tennessee Williamsa. W 1938 roku ożenił się z pisarką Jane Auster. Po wojnie para osiedliła się w Tangerze (mimo że oboje utrzymywali głównie homoseksualne relacje, byli oddanymi przyjaciółmi). Od tego czasu Bowles skupił się przede wszystkim na pisaniu. Pod osłoną nieba - powieść zainspirowana jego podróżami przez Saharę - w 1950 roku dostała się na listę bestsellerów New York Timesa; po latach została przeniesiona na wielki ekran przez Bernarda Bertolucciego. W kolejnych latach powstały jeszcze trzy powieści, niezliczone opowiadania i przekłady, w szczególności utworów Mohammeda Mrabeta, a także zebrane w tym tomie artykuły podróżnicze. Paul Bowles zmarł w Tangerze w 1999 roku.