Biografia X

Brawurowy literacki hołd dla nowojorskiej kontrkultury XX wieku

Kiedy X - kontrowersyjna artystka, pisarka, performerka - zostaje znaleziona martwa w swojej pracowni, zrozpaczona wdowa postanawia odtworzyć jej zagadkową i pełną tajemnic przeszłość. Pisze więc biografię absolutną zmarłej ukochanej.

Powstaje opowieść, z której stopniowo wyłania się portret genialnej prowokatorki o wielu twarzach: X - buntowniczki i uciekinierki urodzonej na Terytorium Południowym Stanów Zjednoczonych, które po II wojnie światowej stało się faszystowską teokracją. X - nowojorskiej artystki i prowokatorki, która zmieniając wcielenia, wchodzi w krąg najznakomitszych postaci epoki - Davida Bowiego i Toma Waitsa, Susan Sontag i Denisa Johnsona. X - nieuchwytnej muzy, kochanki i kusicielki, równie żarliwie wielbionej, co nienawidzonej.

Mimo że zbudowana jak biografia - oparta na wywiadach, listach, cytatach i fotografiach - historia X opowiedziana jest z intymnej perspektywy żałoby. I choć narratorka wie, że ,,nie sposób dojrzeć całej potwornej prawdy na temat kogoś, z kim jest się blisko, bo każda rzecz staje się nieostra, jeśli ją podnieść do oczu", z odwagą odkrywa kolejne warstwy spiętrzonych przez lata tajemnic zmarłej żony.

Książka Catherine Lacey to świetnie skonstruowana i wciągająca powieść: hołd dla kontrkultury drugiej połowy XX wieku, a także błyskotliwa refleksja na temat kreowania własnej tożsamości i relacji między sztuką a codziennym życiem.

,,Przebiegła, błyskotliwa, boleśnie filozoficzna i zjadliwie zabawna - jej lektura to czysta przyjemność [...]. Naprawdę rzadko się zdarza, żeby powieść była w równym stopniu inteligentna, poruszająca i zabawna, tymczasem ,,Biografia X" Catherine Lacey jakimś cudem sprawia, że to, co niemożliwe, wydaje się proste." Lauren Groff

,,,,Biografia X" to triumf ekwilibrystyki: łączy rozmach klasycznej dziewiętnastowiecznej powieści z energią thrillera psychologicznego. Zarywałam noce, żeby razem z narratorką odkryć sekrety X." Sara Nović

,,Śmiałością założeń i ich realizacji ,,Biografia X" schodzi głęboko i idzie daleko [...]. Ujawnia talenty światotwórcze, których mogliby autorce pozazdrościć scenarzyści ,,Gry o tron". [...] Lacey to jedna z najbardziej nieustraszonych współczesnych powieściopisarek." Jessica Ferri, ,,Los Angeles Times"

,,Błyskotliwa, zdumiewająca [...]. Ta książka to cudowna wirówka, w której dochodzi do rozpadu politycznej i kulturalnej historii amerykańskiego XX wieku." Chris Kraus, ,,The Washington Post"

"To ważka i uderzająco śmiała powieść. [...] Pod płaszczykiem zmyślonych faktów, blasków i cieni nocnego życia na Manhattanie i wszelkiej maści mitologii opowiada historię nieszczęśliwej miłości. Narratorka przerzuca pomost między teraźniejszością a przeszłością. To książka o stawianiu czoła rzeczom, których nie chce się wiedzieć, o ich akceptowaniu." Dwight Garner, ,,The New York Times"

"Nie jestem pewien, czy znam inną powieść, która byłaby aż tyloma książkami naraz: biografią ujawniającą maski pod maskami i oblicza za obliczami, historią poszukiwań, niepewną swego celu, ambitną przypowieścią o sztuce i zagadce, jaką stanowią dla nas inni ludzie, oraz alternatywną historią Ameryki prześwietlającą nasz podzielony kraj. ,,Biografia X" to niezwykle wnikliwa opowieść o tym, na co pozwala miłość, oraz o cenie - a może i kłamstwie - geniuszu. Tylko Catherine Lacey mogła ją napisać." Garth Greenwell

,,Ciąg opowieści w stylu Szeherezady. Większość dotyczy życia i mistyfikacji charyzmatycznej artystki X - wszystkie jej dzieła są uderzająco oryginalne, a ostatnie, na które narratorka natrafia w magazynie, wręcz porażające [...]. I gdy już człowiekowi wydaje się, że już rozgryzł ,,Biografię X", powieść Lacey mu się wymyka, bo wymyka się wszelkim założeniom: jest niczym wspomnienie albo nekrolog, które zaczynamy czytać we wczorajszej gazecie znalezionej w koszu." Maureen Corrigan, National Public Radio

,,Dzieło wybitne, podejmujące między innymi kwestie śmieszności świata sztuki, elastyczności wyborów tożsamościowych, podziałów kulturowych w Stanach Zjednoczonych, daremności prób zamknięcia życia w ramach spójnej narracji [...]." Rich Juzwiak

,,Ogromne osiągnięcie [...] mistrzowska opowieść o niepewnej naturze sztuki, tożsamości i prawdy." Adrienne Westenfeld, ,,Esquire"

,,Wstrząsająca gatunkami [...]. Prawdziwe opus magnum [...]. X to nowy niestabilny pierwiastek w układzie okresowym literatury." Hillary Kent, ,,The Atlantic"

,,Lacey sprawuje doprawdy zdumiewającą narracyjną władzę nad tą pseudobiografią [...], wydaje się, że dzięki swojej śmiałości trafia tą książką do szerszej publiczności. Jeśli to znak, że zasłużyła na uwagę mainstreamu, to dokonała tego, nie tracąc najistotniejszych cech swojej twórczości: zagadkowości, umiejętności wprawiania w dezorientację i wywoływania tęsknoty." Sam Sacks, ,,The Wall Street Journal"

,,Poprzez intymną emocjonalność i niebezpiecznie celne zdania przeziera w ,,Biografii X" imponujące światotwórstwo: miesza się tu fakty i fikcję, by stworzyć nowy rejestr prawdy - rejestr należący bez reszty do Catherine Lacey. Jestem pod wrażeniem." Torrey Peters, autorka ,,Trans i pół, bejbi"