Miejsce z ogromnym potencjałem. Co czeka dawną fabrykę?
20 listopada 2020
Muranów może się poszczycić miejscem, które śmiało mogłoby rywalizować z Koneserem i Elektrownią Powiśle. Stoi opuszczone od lat.
Przekształcanie zabytków przemysłu w imponujące rozmachem kompleksy łączące funkcje mieszkaniowe, biurowe, handlowe i rozrywkowe powoli staje się w Warszawie standardem. W 2018 roku na Pradze otwarto Centrum Praskie Koneser, w którym zabudowania dawnej fabryki wódki przeplatają się z nowoczesnymi plombami. W maju na mapie Warszawy pojawiła się Elektrownia Powiśle: zamknięty w latach 90.
Browary Warszawskie wracają. Wielka renowacja na Woli
Cztery pamiątki po przemysłowej przeszłości dzielnicy zostaną przekształcone w miejsca spotkań i restauracje.
zakład przekształcono w galerię handlową, obok której stanęły apartamentowce i biurowce. Miejsce o podobnym charakterze mogłoby powstać na terenie Woli.
Dawna garbarnia wciąż czeka
Północny odcinek Okopowej to fragment Warszawy całkowicie pozbawiony życia. Po zachodniej stronie ruchliwej ulicy znajduje się odnowiony mur cmentarza Powązkowskiego, po wschodniej - opuszczone od lat budynki XIX-wiecznej Fabryki Garbarskiej Temler i Szwede. Przejeżdżając obok samochodem i patrząc na skrzyżowanie z Powązkowską można ich nawet nie zauważyć. Z perspektywy pieszego lub rowerzysty teren jest jednak ogromny. Co więcej, może pochwalić się świetnym dojazdem zarówno autem, jak i tramwajem. Zapytaliśmy o jego przyszłość.
- Nieruchomość przy Okopowej 78 jest wpisana do rejestru zabytków zgodnie z decyzją wojewódzkiego konserwatora z 21 lipca 2014 roku - czytamy w odpowiedzi warszawskiego ratusza. - Aktualnie analizowany jest stan prawny części nieruchomości o powierzchni ok. 16 tys. m2 pod kątem ustalenia możliwości jej wykorzystania.
Co powstanie przy Okopowej?
Skomplikowany stan prawny pozostałości fabryki wynika oczywiście z roszczeń zgłoszonych przez spadkobierców byłych właścicieli terenu. Znaczną część posesji zajmuje wpisany do rejestru zabytków, okazały budynek główny garbarni wzniesiony w latach 1859-1879. Bliżej Okopowej stoi objęty słabszą ochroną, tj. wpisem do gminnej ewidencji zabytków, budynek administracyjno-biurowy z lat 20. XX wieku.
Co niezwykle istotne, teren jest objęty planem zagospodarowania przestrzennego. Zgodnie z jego zapisami - z wykorzystaniem zabytkowych obiektów może powstać kompleks łączący funkcje biurowe, usługowe i hotelowe, ale też mieszkaniowe. Nowa zabudowa mogłaby zasadniczo dochodzić do wysokości ośmiu pięter lub 35 metrów, ale na rogu Okopowej i Stawek przewidziano budynek nawet 68-metrowy. Plan dopuszcza także pewną ingerencję w XIX-wieczny budynek, który mógłby zostać nadbudowany. Czytając dokument łatwo można sobie wyobrazić kompleks podobny do wspomnianego Konesera czy Elektrowni Powiśle, ale z wyższymi budynkami o bardziej śródmiejskim charakterze.
Fabryka Garbarska Temler i Szwede
Dopóki kwestia własności terenu nie jest rozstrzygnięta, o zabytki musi dbać warszawski ratusz. Ostatnie duże prace konserwatorskie prowadzono w 2017 roku, gdy wymieniono uszkodzone elementy więźby dachowej oraz wzmocniono podpory stropów na parterze. Jak zaznaczał wówczas stołeczny konserwator zabytków, miało to zabezpieczyć XIX-wieczny obiekt przed degradacją i "pozwolić na jego przyszłą adaptację".
- Firma rodziny Temlerów, stanowiąca podwalinę fabryki, powstała w 1819 roku - czytamy na stronie wojewódzkiego konserwatora zabytków. - Jej założycielem był Johann Gottfried Temler, a kolejnymi zarządcami jego synowie Karol i Aleksander. W 1858 roku do spółki przystąpił inżynier Ludwik Szwede.
Około 1880 roku fabryka Temlerów i Szwedego była największą garbarnią na polskich ziemiach Imperium Rosyjskiego. W ostatnich latach przed wybuchem I wojny światowej produkowała m.in. skóry cielęce, podeszwy i paski do maszyn. W 1925 roku chylącą się ku upadkowi garbarnię uratowali bracia Pfeifferowie. Podczas II wojny światowej fabryka została częściowo zniszczona, a następnie upaństwowiona przez komunistów. W okresie PRL przy Okopowej działały Warszawskie Zakłady Garbarskie nr 1, a później Fabryka Obuwia Syrena i Zakłady Przemysłu Skórzanego Lux-But. W późniejszym okresie XIX-wieczny obiekt przekazano... Miejskiemu Przedsiębiorstwu Oczyszczania.
(dg)
.
